O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogik universiteti jahon sivilizatsiya tarixi (Metodik qo’llanma) (To’ldirilgan 2-nashr) история мировой цивилизации

I 
ning vorisi uning kichik xotinidan bo’lgan o’g’li 
Tutmos П 
( er. 
avv. 1503-1490-yillar atrofida) bo’lajak mashhur malika Xatshepsutga uylandi. 
Malika Xatshepsut Tutmos III 
ni davlat ishlaridan chetlashtirishga harakat qildi. 
Xatshepsut o’zini eri bilan birga hukmdor deb e’lon qiladi, vaqt o’tishi bilan malika 
yodgorliklarda o’zini mustaqil fir’avn sifatida tasvirlay boshladi. Malika erkak 
fir’avn kabi o’z hokimiyatini to’laqonligim ta’kidlash uchun gavda tuzilishini 
erkaklarga o’xshatib, soqol qo’yilgan holda tasvirladi. Xatshepsut fir’avn-jangchi 
sifatiga da’vo qila olmas edi. Shu sababli u Puntga katta ekspeditsiya tashkil qildi.
Bu vaqtda uning eri er. avv. 1490-143 8-yillarda hukmronlik qilgan Tutmos III 
istilochilik urushlari olib bordi. G'ayratli sarkarda Tutmos III 
Sharqiy O’rtayer 
dengizi qirg'og'ini Misr ta’siri ostiga o’tishi uchun uzoq harbiy tayyorgarlik ko’rdi. 
Er.avv. 1482-yilda 
Tutmos III 
Falastinga ko’p sonli qo’shin tortdi. Megiddo 
shahri yonida Suriya va Falastinning Kadesh shahri boshchiligidagi birlashgan 
qo’shinlari 
Tutmos III 
qo’shinlari bilan uchrashdi. Qonlijang misrliklar g'alabasi 
bilan tugadi. Natijada Misr Suriya va Falastinning katta qismini egallab oldi. 
Mitanni o’z qo’shmlarini Frot ortidan chaqirib oldi va Misrga Suriya, Finikiya va 
Falastin hududlarini yon berishga majbur bo’ldi. Tutmos III o’n besh marta harbiy 
yurish qilib, 
Frot daryosigacha 
bo’lgan hududlami bosib oldi. Frot daryosi 
yelkasidagi 
Karxemish shahri 
Misming shimoliy chegarasi bo’ldi. Janubda Misr 
Nilning 4-ostonalarigacha bo’lgan 
yerlami 
o’z tasarrufiga 
oldi. 
Misming 
shimolidan janubigacha chegarasi 3200 kmni tashkil qildi.
Istilochilik urushlari natijasida Misr XV asrda Old Osiyodagi eng qudratli 
davlatga aylandi. Old Osiyoning Mitanni, Xett va Bobil kabi kuchli davlatlari 
Misming kuch-qudrati bilan hisoblashishga majbur bo’ldilar. U1ar Misr bilan 
do’stona munosabat o’matishga harakat qildilar. Bu to’grisida o’sha davrdagi 
ko'pgina yozma manbalar ma'lumot beradi.
Mitanniga qarshi yurishlami