O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

Alfa (α)-zarralar– ba‘zi elementlarning radioaktiv parchalanish protsessida 

otilib chiqadigan, musbat zaryadlangan geliy yadrolari bo‘lib, 2 ta proton va 2 ta 

neytronlardan  iborat.  α-zarralar  magnit  maydonda  ancha  kichik  burchakka 

---

 

11 

og‘adi.  Ular  yuqori  zichlikdagi  ionlanishishga  olib  keladi.  Alfa  zarralarning 

to‘qimalardan o‘tish qobiliyati millimetrning yuzdan bir qismiga teng. α- nurlar 

qalinligi 0,1mm chamasida bo‘lgan qog‘ozdan o‘ta olmaydi. 

Betta  (β)-zarralar  -  bu  elektronlar  oqimi  bo‘lib,  manfiy  zaryad  va 

pozitrondan iborat, elektr va magnit maydonda katta burchakka og‘adi. β-nurlar 

modda  orqali  o‘tganda  ancha  kam  yutiladi.  Alyuminiy  plastinka  ularni  to‘sib 

qolishi  uchun  bir  necha  millimeter  qalinlikda  bo‘lishi  kerak.  To‘qimalardan 

o‘tish  qobiliyati  2,5  mm.  β-zarralar  oqimi  tezligi  bir  xil  emas,  ular  yorug‘lik 

tezligiga yaqin tezlik bilan harakatlanadi.