O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus vazirligi ’ samarqand davlat universeteti

Inflyatsiya va ishsizlik o’rtasidagi bog’liklik. Fillips egri chizig’i

Iqtisodiyot o’z rivojlanishida potensial darajaga yaqinlashgan sharoitda yoki bandlilik darajasini oshirish yoxud inflyatsiya darajasini pasaytirish kabi muqobil variantlardan birini tanlashga majbur bo’linadi. Chunki qisqa muddatli davrda ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud. Ishsizlikni pasaytirish ish joylarini yaratish uchun qo’shimcha mablag’lar ajratilishini anglatadi. Ayni paytda bu ish haqi miqdorining oshishiga ham olib keladi. Har ikkala holat ham baholar darajasinining ko’tarilishiga olib keladi, ya‘ni talab inflyatsiyasi ro’y beradi..

Ishsizlik va inflyatsiya ko’rsatkichlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik ingliz iqtisodchisi A.V.Fillips tomonidan aniqlangan va Fillips egri chizig’i (4.3. -chizma) deb ataladi. Fillips egri chizig’i ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasidagi teskari bog’lig’likni xarakterlaydi.
1958 yil "1861-1957 yillarda Buyuk Britaniyadagi ishsizlik va nominal ish haqi o’rtasidagi munosabatlar" maqolasida Fillips ishsizlikning 2,5-3 foizdan oshishi narxlar va ish haqi o’sishining keskin pasayishiga olib kelishini aniqladi.
Keyinchalik amerikalik olimlar P.Samuelson va R. Solou ushbu bog’liqlikni ishsizlik darajasi va inflyatsiya darajasining nisbatiga aylantirdilar.
51

4.3-chizma

Fillips egri chizig’i

Mamlakat iqtisodiyotining xususiyatiga ko’ra, shuningdek, inflyatsiyaning qaysi turi mavjudligiga qarab Fillips egri chizig’idagi inflyatsiya va ishsizlik darajalarining kombinasiyasi farq qilishi mumkin. Bunday tanlov kutilayotgan inflyatsiyaning sur‘atiga bog’liq. Kutilayotgan inflyatsiya darajasi qanchalik yuqori bo’lsa ishsizlikning har qanday darajasida (sur‘ati past bo’lgan inflyatsiya darajasiga nisbatan) haqiqiy inflyatsiya darajasi yuqori bo’ladi. Ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur‘atining maqbul miqdorlari quyidagi formula ko’rinishida tasvirlanishi mumkin: