O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus vazirligi ’ samarqand davlat universeteti

S = Sp + Sd + Sx

Bu yerda: Sp - xususiy jamg’armalar;
26
Sd - davlat jamg’armalari;
Sx - boshqa mamlakatlar jamg’armalari.
Bunda xususiy jamg’armalar daromadlar (U), transfert to’lovlari (TR), davlat zayomlari bo’yicha foizlar yig’indisidan (N) soliqlar (T) va iste‘mol (S) xarajatlari yig’indisini ayirish natijasiga teng bo’ladi.

Sp = (U + TR + N - T) – C

Davlat jag’marmalari quyidagi miqdorga teng bo’ladi:

Sg = (T - TR - N) – G

Agar davlat jamg’armalari nolga teng bo’lsa, davlat byudjeti muvozanatlashgan, jamg’arishning manfiy miqdori byudjet taqchilligini (BT) bildiradi:

BT = - Sg

Bu yerda: BT – byudjet taqchilligi miqdori.
Boshqa mamlakatlarning jamg’armalari tashqi dunyoning bizning importimiz hisobiga olgan daromadlaridan ularning bizning eksportimizga sarflangan xarajatlarini ayirib topiladi.
Sx=M – X yoki Sx = -X_n
Agar mamlakat eksportiga nisbatan ko’proq import qilsa, unda daromadlarning bir qismi xorijda qoladi va keyinchalik undan xorijiy sheriklar tomonidan mamlakatimizda ko’chmas mulk va moliyaviy aktiv sotib olishda foydalaniladi.
Har qanday holatda ham barcha turdagi jamg’armalarning umumiy yig’indisi investitsiyalarga teng bo’ladi:

Sp = Sd + Sx = (U + TR + N –T) -C + ( T – TR – N )) - G + (-

Xn)
yoki
Sp + Sd + Sx = U - C - G - Xn S = C + I + G - Xn - C - G - Xn S = I
Demak, iqtisodiyotdagi investitsiya xarajatlari nafaqat ichki jamg’armalar hisobiga, balki tashqi dunyo jamg’armalari hisobiga ham amalga oshirilishi mumkin. Mamlakatda investorlarga kafolatlangan yuqori foyda olishi uchun yaratilgan shart-sharoitlar xorijiy investorlar oqimining o’sishiga olib keluvchi muhim shartlardan biridir.
27

4. Nominal va real YaIM

Iqtisodiyotda mavjud bo’lgan inflyatsiya jarayonlari YaIMni hisoblashni qiyinlashtiradi. Bu ko’rsatkich dinamikasi bir vaqtning o’zida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar miqdor va baho darajalarining o’zgarishini ifodalaydi. Bu shuni bildiradiki, YaIM miqdoriga bir vaqtning o’zida ham ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning fizik hajmi, ham baho darajasi o’zgarishi ta‘sir ko’rsatadi.