Oʻzbekiston respublikasi оliy va oʻrta maxsus

Savol va topshiriqlar:

1. 
   Jasur birinchi jumboqni yechish uchun necha metr yurdi?
   
2. 
   Ikkinchi jumboqni yechish uchun necha marta ko‘proq masofaga yurdi va necha metr?
   
3. 
   O‘ng tomondagi yo‘l necha metr edi?
   
4. 
   Chap tomondagi yo‘l necha metr edi?
   
5. 
   Uchinchi jumboqni yechish uchun janubga necha metr va to‘g‘riga necha metr yurdi?
   
6. 
   Jasur hammasi bo‘lib qasrga yetish uchun necha mert yurdi?
   

Savollarga javoblar:

1. 
   200 metr yurdi.
   
2. 
   5 marta ko‘proq masofaga yurdi. 200×5=1000 metr.
   
3. 
   O‘ng tomondagi yo‘l 80×30=2400 metr.
   
4. 
   Chap tomondagi yo‘l 70×40=2800 metr.
   
5. 
   Janubga 36000 metrning to‘rtdan birichalik yurdi. Ya’ni 36000÷4=9000 metr. To‘g‘riga 36000 metrni to‘qqizdan birichalik yurdi, ya’ni 36000÷9=4000 metr.
   

6. 2000 m+10000 m+24000 m+9000 m+4000 m=49000 metr.

Uloqchalar haqida ertak. Kunlardan bir kuni keng o‘tli maydonda uchta aka-uka uloqcha o‘tlab yurishgan ekan. Katta uloqcha o‘ylanibdi, “uchimizning og‘irligimiz qancha ekan-a?” Ki- chik uloqcha 5 kg, kattasi esa undan 4 kg og‘ir, o‘rtanchasi esa kattasidan 2 kg yengil ekan. Ular o‘tloq bo‘ylab hisoblab ketayotganlarida, oldilaridan katta bo‘ri chiqib qolibdi va och qolganini, uchalasini ham yeyishini aytibdi. Qo‘rquvlaridan hisob-kitob ham eslaridan chiqibdi. Uloqchalar biroz o‘ylanib, ayyorlik bilan bo‘rini aldashibdi. Ko‘p suv ichish bo‘yicha bahs o‘tkazishibdi. Katta uloqcha 3 litr suv, o‘rtanchasi kattasidan 2 litr kop, kichik uloqcha esa ortanchisidan 3 litr kam ichibdi. Bo‘ri esa ko‘p ichaman deb, uchta uloqcha ichgan suvni bir o‘zi ichibdi. Natijada qorni kattayib yurolmay qolibdi. Shunday qilib, uloqchalar bo‘ridan qutulibdilar.

Savollar:

1. 
   Katta uloqchaning og‘irligini toping.
   
2. 
   O‘rtanchi uloqchning og‘irligini toping.
   
3. 
   Uloqchalarga uchalasining og‘irligini topishda yordam bering.
   
4. 
   Ortanchi uloqcha necha litr suv ichibdi?
   
5. 
   Kichik uloqcha esa necha litr suv ichibdi?
   
6. 
   Bo‘ri ichgan suvning sig‘imini aniqlang? Qanday qilib?
   

Javoblar:

1. 
   5 kg+4 kg=9 kg.
   
2. 
   9 kg-2 kg=7 kg.
   

3. 9 kg+7 kg+5 kg=21 kg.

4. 
   3 litr+2 litr=5 litr.
   
5. 
   5 litr-3 litr=2 litr.
   
6. 
   3 litr+5 litr+2litr=10 litr. Uchta uloqcha 10 litr suv ichishgan.
   

Bu kabi matematik ertaklar yordamida o‘quvchilarni darsga va matematik mavzularga bemalol qi- ziqtira olamiz. Matematik ertaklarni tanlashda pedagog bolalarning psixologiyasidan kelib chiqqan holda, tanlab bilishi muhim hisoblanadi, ya’ni, o‘quvchilarning qabul qila olish, tushuna olish kabi qobiliyaatla- riga tayangan holda. Mazkur ertak 1-sinf o‘quvchilari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, massa, sig‘im kabi mavzularni o‘tish mobaynida qo‘llasa, maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Xulosa o‘rnida shuni aytish mumkinki, boshlang‘ich sinf matematika darslarida integratsiyalashgan darslar o‘quvchilarda tanlagan kasbining yaxlit tasavvurini shakllantirishga, hodisalar o‘rtasidagi bog‘liq- liklarni tushunishga yordam beradi, fanlardan birining bilimini boshqasining bilimiga qo‘llash qobiliyatini egallashga yordam beradi. Noodatiylikka yondashilgan holda darslarni tashkil etish jarayonida o‘quvchi- larga ertaklarni taqdim qilish ularning fanga bo‘lgan qiziqishlarini yanada orttirishga va o‘z qobiliyatla- rini yaxshiroq namoyon etishga yordam beradi. Shu bilan birga, bunday darslar bolalarning turli vaziyat- larga kreativ yondashib, matematik bilimlar orqali adabiyotga bo‘lgan qiziqishlarini ham yanada kuchay- tiradi.