O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus tálim vazirligi berdаq

Gaz sezgir elektrodlar egilgan naydagi taqqoslash elektrodi, gidrofob membrana va elektrolit eritmasidan iborat boladi. Nayning bir uchiga yupqa gaz o`tkazgich membrana biriktiriladi, u ichki elektrolitni tekshiriladigan eritmadan ajratib turadi. Bu membrana suvni o`ziga yuqtirmaydigan, yupqa va juda mayda g`ovakliklardan iborat bo`lganligi uchun undan suv va elektrolit o`tolmaydi, uning teshiklari havo yoki boshqa gazlar bilan toigan boladi. Bu elektrod tarkibida aniqlanadigan gaz (masalan, S0<sub>2</sub>) bo`lgan tekshiriladigan eritmaga tushirilsa, gaz membrananing teshiklariga o`tadi. Bunda quyidagi muvozanat o`rnatiladi:

S0₂ (suv, tashqi eritma)oSO₂ (gaz, membrana teshiklari).

Teshiklar juda ko`p bo`lganligi uchun muvozanat juda tez qaror topadi. Teshiklardagi S0₂ ichki eritma bilan tutashgan bo`lganligi uchun yangi muvozanat yuzaga keladi.

S0₂ (suv, membrana teshiklari)↔S0₂ (gaz, ichki eritma).

Bu o`z navbatida <sub>p</sub>H o`zgarishiga olib keladigan yangi muvozanat o`rnatilishiga sabab boladi:

S0₂+2H₂0↔HS0₃ +H₃0⁺.

pH qiymatining o`zgarishini kuzatish uchun eritmaga vodorod selektiv shisha elektrod tushiriladi. Agar barcha jarayonlarni yig`indi shaklida ifodalamoqchi boisak, quyidagi muvozanat tenglamasini yoza olamiz:

S0₂ (suv, tashqi eritma)+2Н₂О↔НSО₃+H₃O⁺(ichki eritma). Bu reaksiyaning muvozanat konstantasi:

bo`ladi. Agar ichki elektrolit tarkibidagi HS0<sub>3</sub>" konsentratsiyasini ko`tarsak, u S0₂ ning membrana teshikchalariga kirishi natijasida o`zgarmaydi va

bo`ladi. Buni quyidagicha yozish mumkin:

bu yerda, a ₊ — ichki eritmadagi vodorod ioni aktivligi.

Shunday qilib, potensialni o`lchash asosida S0₂ ning konsentratsiyasini aniqlash mumkin.[15]