O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus tálim vazirligi berdаq

II. NATIJALAR TAHLILI

2.1.Potensiometriyada titriashning oxirgi nuqtasini aniqlash

Titrlash jarayonidapH, pB, pA yoki elektrod potensiali o`zgarsa, shu o`zgarish asosida titriashning oxirgi nuqtasi topiladi. Potensiometriyada titriashning oxirgi nuqtasini topish uchun, hisoblash usullari, chizma usullar, ekvivalentlik nuqtasi potensialigacha titrlash va boshqa usullardan foydalaniladi.

Hisoblash usullarida titrlanadigan modda eritmasiga tegishli titrant eritmasidan teng, lekin, nisbatan yirik hajmlarda (odatda, 1 ml) qo`shiladi va titrantning t.o.n. sohasiga to`g`ri keladigan taxminiy hajmi aniqlanadi. Buning uchun titrlashda titrantning har birqo`shilgan hajmi va unga to`g`ri keladigan potensial qiymatidan tashqari, bar ikki yaqin nuqta orasidagi potensiallar farqi ham qayd qilinadi. δE eng katta bo`lgan soha ekvivalentlik nuqtasi joylashgan sohadir. Bunday titrlash taqribiy titrlash deyiladj. Taqribiy titrlashdan keyin titrlanadigan eritmadan mo`l miqdorda olib, titrant sakrash sohasigacha ко`proq, sakrash sohasida esa tomchilab qo`shiladi {aniq titrlash). Tomchilab titrlashda ham titrlash davomida δE qiymat qayd qilinadi. Eng katta δE qiymat yordamida titrantning t.o.n.ga to`g`ri kelgan hajmi aniqlanadi. Buni 1-jadvaldan ko`rish mumkin. Jadvaldan ko`rinadiki, taqribiy titrlashda sakrash 150 mV, aniq titrlashda esa 112 mVni tashkil etadi.

Aniq titrlashda aniqlashning tugashi bilanoq byuretkadan sarflangan titrantning hajmi (VJ yozib olinadi. Titrlash uchun sarflangan titrantning hajmi quyidagicha topiladi.

bu yerda, m — potensial sakrashigacha qo`sbilgan tomchilarning soni (misolda, 6); n — δE sakrashga olib kelgan titrant eritmasining tomchilari soni (misolda, 2); V<sub>j</sub> — aniq titriashda titrantning sakrashgacha millilitrlab qo`shilgan umumiy hajmi V₂ — titrlash uchun sarflangan titrantning umumiy hajmi, ml; а — tomchifarmng umumiy soni.

Titrlashning ikkita nuqtasi asosida oxirgi nuqtani topishning ikkita usuli ma`lum.