O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’limvazirligi buxoro muhandislik-texnologiya instituti qo‘lyozma huquqi asosida uo`K

Sof joriy qiymatni aniqlash usuli (Net present Valyu, NPV)-loyihani xizmat ko‘rsatish vaqti davomida kelgusida keladigan barcha foydalarning hozirgi kunga keltirilgan qiymatidan kelgusida bo‘ladigan barcha xarajatlarni hozirgi kunga keltirilgan qiymatini ayrilganiga aytiladi. Uning mohiyati shundaki, yillik sof foyda oqimi har bir davr uchun loyihani amalga oshirishning boshlang‘ich holiga keltiriladi va u o‘zini pul miqdorida sof joriy qiymat yoki sof diskonlashtirilgan daromad sifatida namoyon etadi. U quyidagi ifoda orqali aniqlanadi [40]:
(4.6)
bunda: – bir yildagi umumiy foyda, mln.so‘m; – bir yildagi xarajatlar, mln. so‘m; E –diskont stavkasi (o‘zgarmas sharoitda doimiy diskont stavkasi 15% ga teng); - boshlang‘ich investitsiya mln.so‘m; t – loyihaning davom etish vaqti, soat.
4.1-jadval
Ishlab chiqarilgan quyosh batareyasini dizel generator iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatgichlari bilan taqqoslandi

Ko‘rsatgichlar	Ishlab chiqilgan quyosh batareyasi	Dizel generator
O‘rnatilgan quvvat, kVt	4	4
Bir yilda o‘rtacha ishlab chiqariladigan elektr energiya miqdori, kVt·soat	7200	7000
Qurilmaning balans narxi mln.so‘m	36	5
Amortizatsiya ajratmalari mln.so‘m	1,04	0,145
Joriy ta’mirlash xarajatlari mln.so‘m	1,08	0,15
Yoqilg‘i xarajatlari mln.so‘m	-	19,25
Ekspluatatsion xarajatlar mln.so‘m	2,62	19,55
Ishlab chiqarilgan elektr energiyasi narxi 1 kVt·soat, so‘m	365	2790

Quyosh batareyasini fermer xo‘jaligi hududida joriy etishdagi iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatgichlari 4.2-jadvalga keltirilgan.

4.2-jadval

Sof joriy qiymat, mln.so‘m	70
Qoplash muddati, yil	2,13

Ishlab chiqilgan 4 kVt quvvatli quyosh batareyasi bir yilda taxminan, o‘rtacha 4,3 t dizel yoqilg‘isi tejalishi va 12,92 tonnadan ziyodroq karbonat angidrid (SO₂) gazi atmosferaga chiqarib yuborilishining oldi olinganligi aniqlandi.