O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’limi vazirligi

Amaliy mashg’ulot №
Mavzu: Xartli formulasi.
Ishning maqsadi: Ralf Xartli va uning formulasi haqida ma’lumot berish.
Kutilayotgan natija: Talabalarda Xartli formulasi va bu formulaning qo’llanishi haqida tushuncha hosil qilinadi.

Laboratoriya jihozlari: Ish rejasi:
Tarqatma topshiriqlar, kompyuterlar.

1. 
   Ralf Xartli hayoti;
   
2. 
   
   
   bilan astoydil shug’ullandi. Bu
   Xartli formulasi;
   
3. 
   Axborot nazaryasi.
   

Nazariy ma ’lumotlar:
Axborot o’lchovi
Ralf Xartli - 1888 yil 30 noyabr kuni Nevada Shtatidagi Elida tug’ildi. 1909 yilda Yuta universitetida A.V. darajali oliy ma’lumotga ega bo’ldi. 1912 yilda Rodoss olimi sifatida V. A. darajasini va 1913 yilda Oksford universitetining B. Sc. darajasini oldi. Birinchi jahon urushi davrida Xartli ovozli axborot bilan shug’ullanuvchilarning rivojlanishiga to’siq bo’layotgan muammoni echishga muvaffaq bo’ldi. Urushan keyin olim axborot almashish (jumladan ovozli axborotni ham) davrda u “uzatilishi mumkin bo’lgan axborotning umumiy yig’indisi uzatilgan chastota diapazoni va uzatish vaqtiga proporsional bo’ladi” degan qonunni shakllantiri. Olim “axborot” tushunchasini tasodifiy o’zgaruvchi sifatida kiritdi va birinchi bo’lib “axborot o’lchovi”ni aniqlashga kirishdi. U mos ravishda“ axborot aniqliligi” va “axborot miqdori” kabi asosiy tushunchalar ustida ishlaydi. Xartli ilmiy sohadagi yutuqlari uchun turli mukofatlar bilan taqdirlangan, u amerikalik Ilmining Rivojlanish Assosiasiyasi a’zosi edi. O’sha davrdagi patentlarning (ixtirolar uchun) 70 foizi Ralf Xartliga tegishli edi. Ralf Xartli 1970 yilning 1 may kuni 81 yoshida olamdan o’tgan. 1928 yilda amerikalik injener R. Xartli ma’lumotlarni baholashda ilmiy yondashishni taklif etdi. Uning tavsiya etgan
formulasi quyidagi ko’rinishga ega: I = log₂ K
Axborot nazariyasida quyidagi lemmalar asosida isbotlangan:

1. 
   Lemma.
   

Uzunligi k ga teng bo’lgan ikkilik so’zlar soni 2^k teng.

2. 
   lemma.