O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat universiteti z z o

Sitoplazmatik membrananing funksiyasi. 
Тashki sitoplazmatik membrana juda ko’p muhim biologik funksiyalarni bajaradi. 
Ulardan biri shuki, membrana hujayra bilan tashqi muxit o’rtasidagi doimiy modda 
almashinuvini tartibga solib turadi. Bu uning o’tkazuvchanlik xususiyatiga asoslangan. 
hozirgi vaqtda memebranada juda mayda teshikchalarni-poralarni mavjudligi aniqlangan 
( d-8A) Ular orqali ma’lum kattaliklardagi ion va molekulalar o’tadi. 
Тasho’i membrana fermentativ aktivdir. Unda fosfataza gruppasiga kiruvchi 
fermentlar ( ishkoriy fosfataza, AТF-aza) va moddalarni parchalab hujayraga 
kiraoladigan holga keltiradigan boshqa bir necha fermentlar topilgan. Sitoplazmatik 
membrana hujayraning ovqatlanishida faol katnashadi. Bunda hujayra membranasini 
harakatchanligi, uning turli ko’rinishdagi har-xil o’simtalar hosil qilishi namoyon 
bo’ladi. Bu o’simtalar yordamida ovqatlik va boshqa qattiq donachalarni shuningdek, 
suyuqlikni mayda tomchilarini ushlaydi. Тashki membrana hujayrani ichidagi narsalarni 
tashqi muxitdan ajratish bilan ximoya yoki mexaniq rolni o’ynaydi. Membrananing eng 
muhim va o’ziga xos xususiyatlaridan biri qisman shikastlanganda oson va juda tez 
qayta tiklanishidir. Juda ko’pchilak hujayralarning yuzasida ularning funksional faoliyati 
bilan bog’lik bo’lgan har-xil strukturalar hosil bo’ladi. Masalan, ichak epiteliysi 
yuzasida juda ko’p bir-biriga yakin joylashgan o’simtalar mikro-vorsinkalar bor (lq0,5-
3mkm, dq500-1000 A) 2 ta mikrovorsinka oralig’idagi masofa 200 mkm dan ortmadi.