O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

Turli rivojlanish davrlarida bug‘doy donidagi mikroflora tarkibi 
 
Namu-
na 
Pishgan-
lik dara-
jasi 
Mikroorgani
zmlarning 
umumiy 
miqdori, % 
Shu jumladan 
Bakteriyalar  
% 
mog‘or 
zamburug‘-
lari,% 
Aktinomitset-
lar,% 
Birin-
chi 
Sut 
Mum 
To‘liq 
100 
218 
126 
98,0 
98,5 
99,9 
1,4 
0,8 
0,1 
0,6 
0,7 
- 
Ikkin-
chi 
Sut 
Mum 
To‘liq 
100 
67 
220 
90,6 
95,0 
96,4 
1,9 
4,5 
3,0 
7,5 
0,5 
0,6 
Izoh:  Donning  sut  pishiqlik  davridagi  mikroorganizmlarning  miqdorini 
100% deb olingan. 
 
Yuqorida  keltirilgan  jadval  ma’lumotlari,  ya’ni  yangi  yig‘ib 
olingan  don  uyumidagi  mikroorganizmlar  sonining  guruhlar  bo‘yicha 
o‘zaro nisbati me’yorida yetilgan va yangi yig‘ib olingan boshqa barcha 
o‘simliklar uchun ham (g‘alla, dukkakli va boshqa o‘simliklar) xosdir. 
Boshqa  turdagi  mikroorganizmlar  juda  ham  kam  miqdorda 
bo‘ladi. Umuman olganda, don tarkibidagi mikroorganizmlarni quyida-
gicha  taqsimlash  mumkin:  har  bir  o‘simlik  turida  o‘ziga  xos  bo‘lgan 
epifitlar;  parazit  mikroorganizmlar,  tasodifan  kelib  tushgan  (shamol 
chang,  yomg‘ir  vositasida)  va  donda  birmuncha  vaqt  yashovchi 
mikroorganizmlar, shuningdek yig‘im-terim va maydalash jarayonlari-
da kelib tushgan mikroorganizmlar. Bu mikroorganizmlarning barchasi 
yaxshi  pishib  yetilgan,  sog‘lom  don  ustida  ko‘p  miqdorda  to‘planadi. 
Ba’zan ayrimlari donning aleyron qatlami murtak va endospermigacha 

---

83 
o‘tib ketadi. Donning ichki qismidagi mikroorganizmlar subepidermal 
mikroflora deb ataladi.