O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
 
131-rasm. Granulatsiyalash uskunasi. 
 
Nam  granulatsiya  quruq  granulatsiyaga  qaraganda  qimmatroq. 
Shu  bilan  birga,  nam  granulatsiya  ozuqasining  yuqori  samaradorligi 
qo‘shimcha  xarajatlarni  oqlaydi.  Tajribalar  shuni  ko‘rsatdiki,  nam 
donachalash  natijasida  olingan  donalarni  oziqlantirish  samaradorligi 
quruq donachalarga qaraganda 18–21% ga yuqori, bundan tashqari, nam 
usul  har  xil  fizikaviy  va  kimyoviy  xususiyatlarga  ega  donachalarni 
olishga imkon beradi. Xususan, suvga cho‘kib ketadigan, yuzada suza-
digan,  suvga  osilgan,  ya’ni  asta-sekin  cho‘kib  ketadigan  granulalarni 
qilish mumkin. 
Briket tayyorlash. Briketlar dag‘al ozuqa aralashmasidan tayyor-
lanadi  (somon,  makkajo‘xori  boshoqlari,  jo‘xori,  arpa  va  no‘xat 
po‘stlog‘i) 83–85% hamda15% konsentratlar va mineral qo‘shimchalar 
(tuz,  bo‘r,  karbamid)  bilan,  eng  qimmatlari  sun’iy  ravishda  quritilgan 
yashil  massadan  olingan  briketlar,  arpa,  lavlagi  xamiri,  ovqat, 
premikslar  va  boshqa  tarkibiy  qismlardir.  Ulardagi  konsentratlarning 
miqdori to‘liq ozuqa bo‘lib, uni hayvonlar eng oson iste’mol qiladilar. 

---

313 
Briketlash jarayoni ozuqa haroratining sezilarli darajada oshishi bilan 
birga  bo‘lmaydi,  shuning  uchun  issiqlikka  bardoshli  bo‘lmagan 
elementlarning shikastlanish ehtimoli chiqarib tashlanadi. 
Briketlash  uchun  ozuqaning  quyidagi  turdagi  presslari  qo‘llani-
ladi: yopiq va ochiq kameralar bilan shtamplash, rulon, halqa, vint va 
og‘iz. 
Qo‘shma yem sanoatida bir, ikki va to‘rt shtampli shtamp press-
laridan  foydalaniladi.  To‘liq  briketlarni  tayyorlash  uchun  shtamp  va 
uzuk  presslaridan  foydalaniladi.  Shtamp  presslari  shtamp  presslariga 
tegishli, qolganlari hammasi doimiy presslardir. 
Bosim  presslarida  ommaviy  massaning  briketga  aylanishi 
matritsali  kanalda  o‘zaro  ta’sir  qiluvchi  shtamp  ta’sirida  amalga 
oshiriladi. Matritsa kanalining kesimi briket shaklini aniqlaydi. Kanal-
ning uzunligi briketning zichligi va bo‘shashish vaqti bilan belgilanadi. 
OPK-2  uskunasi  ozuqani  briketlash  uchun  keng  qo‘llaniladi.  
Briket  va  granulalar  uchun  almashtiriladigan  matritsalar  bilan 
jihozlangan.