O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
 

---

292 
IX. OMIXTA-YEM ISHLAB CHIQARISH 
TEXNOLOGIYASINING UMUMIY TAVSIFI
 
 
9.1. Omixta-yem sanoatining vazifa va istiqbollari 
 
O‘zR  ning  omixta-yem  sanoati  nisbatan  yangi  va  jadal  rivojla-
nayotgan  sanoat  bo‘lib,  u  mamlakat  agrosanoat  majmuasining  bir 
qismidir.    Omixta-yem  sanoatining  vazifasi  chorva  mollari    uchun 
yuqori  sifatli  ozuqa  mahsulotlarini  ishlab  chiqarishni  ta’minlashdir. 
Omixta-yem  ishlab  chiqarishda  100  yaqin  turli  xil  xomashyolardan 
foydalaniladi, ularning asosi boshoqli donlar. Shuningdek, dukkakli va 
moyli o‘simliklarni tashkil etadi.   
Oziqlantirish sohasidagi ilmiy ishlanmalar hozirgi kunda chorva-
chilik,    parrandachilik,    baliqchilik,    yilqichilik  va  boshqa  xo‘jaligi 
uchun aralash ozuqa donli va dukkakli yuqori mahsuldor ekinlari, istiq-
bolli duragaylari, noan’anaviy xomashyo turlaridan keng foydalanishga 
imkon berdi. Hozirgi kunda omixta-yem ishlab chiqarishda dala o‘tlari 
(yaylov  o‘tlari  va  maysalar),  dag‘al  xashak  (pichan,  somon,  somon 
novdalar va o‘t  yemi), suvli (silos, pichan, ildiz ekinlari, ildiz mevalari, 
qovun  va  boshqa  suvli  mevalar);  chorva  mollaridan    olinadigan  
ozuqalar  (sut,  zardob,  shu  jumladan  quruq,  sut  mahsulotlari,  sut  va 
go‘sht  sanoatining  yog‘  mahsulotlari);  texnik  sanoatning  chiqindilari 
(alkogol,  shakar,  konserva,  oziq-ovqat,  yog‘  va  moy  va  boshqalar);  
sintetik azotli qo‘shimchalar (sintetik karbamid – karbamid), mineral va 
vitaminli  qo‘shimchalar  yem    ishlab    chiqarishda  asosiy    xomashyo  
asortimentlariga  kiradi. 
Zootexnika  fani  va  amaliyoti  hayvonlarni  alohida  yem-xashak 
emas, balki turli xil tarkibiy qismlardan iborat aralashmalar bilan boqish 
eng samarali ekanligini isbotladi.  Bu holda mahsuldorligi 20% gacha 
oshadi  va  ozuqa  sarfi  kamayadi.  Chorvachilik  sanoatini  zamonaviy 
intensiv  rivojlanishi  bilan  uning  barcha  tarmoqlarida  (parrandachilik, 
cho‘chqachilik,  chorvachilik,  otchilik,  baliq  yetishtirish,  mo‘yna 
yetishtirish  va  boshqalar)  normal  hayot  uchun  zarur  bo‘lgan  barcha 
moddalarni, omixta-yem orqali fermalarda olinadi. 
Yuqori  texnologiyalar  va  zamonaviy  uskunalarga  asoslangan 
omixta-yem sanoati ko‘plab tarkibiy qismlardan samarali foydalanishni 

---

293 
ta’minlashga  va  sifatli  mahsulotlar  ishlab  chiqarishni  kafolatlashga 
qodir.