O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

 
40-rasm. Sholi uzuntumshug‘i  (Sitophibusoryzae L). 
 
Deyarli  barcha  issiq  iqlimli  mamlakatlarda  tarqalgan.  Tuzilishi 
jihatidan  ombor  uzunburuniga  juda  o‘xshab  ketadi.  Qanotining  ustki 
qismida simmetrik joylashgan toʻrtta kulrang tusli sariq dog‘lari bo‘ladi. 
Tungi  ombor  uzunburuniga  qaraganda  nisbatan  ingichkaroq  bo‘ladi. 
Ombor  uzuntumshug‘idan  farqi  shundaki,  uning  ichki  qanoti  yaxshi 
rivojlangan va yaxshi ucha oladi. 
Yashash faoliyati ombor uzuntumshug‘idan deyarli farq qilmaydi. 
Urg‘ochisi  300–600  tagacha  tuxum  qo‘yadi.  O‘rta  Osiyo  sharoitida               
5 martagacha avlod beradi va u birinchi marta sholida topilgan. Shuning 
uchun u sholi uzunburuni deb ataladi. Bu hasharot ombor uzunburuni 
zarar yetkazadigan boshqa turli donlarga ham zarar yetkazadi. 
Makkajo‘xori uzuntumshugʻi (Sitophilus Zea  mays  motsch). 
Bu uzuntumshuq yer yuzining asosan issiq iqlimli mintaqalarida 
keng  tarqalgan.  Mamlakatimizda  ham  bu  turli  hasharot  uchrab  turadi. 
Uning  uzunligi  5  mm  bo‘lib,  yaxshi  ucha  oladi.  Makkajo‘xoridan 

---

95 
tashqari  boshqa    donlarga  ham  zarar  yetkazadi.  Tuxumini  makkajo‘-
xorining  doniga  mum  pishiqlik  paytida  qo‘yadi.  Sut  pishiqlik  davrida 
zarar yetkazadi.