O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Mukimov

8.9. Yorma tayyorlash texnologiyasida maydalash yoki qirqish 
 
Bu jarayon faqat maydalanadigan yormalar texnologiyasida ishla-
tiladi. Un texnologiyadagi maydalash va omixta-yem texnologiyasidagi 
jadal maydalashdan farqli ravishda yorma texnologiyasidagi maydalash 
jarayonlar majmuini ifoda etadi, buning natijasida yadro o‘lchamlari 1 
dan 4 mm gacha bo‘lgan zarrachalarni hosil qiladi. Bunda butun jarayon 
unsimon  zarrachalar  haddan  tashqari  ko‘p  hosil  bo‘lishi  bilan  davom 
etmasligi  kerak.  Jarayonni
 
optimallashtirish  uchun  don  avvaldan 
yirikligiga  ko‘ra  fraksiyalarga  saralanishi  mumkin.  Maydalash  uchun 
maxsus qirquvchi valli dastgohlar va bolg‘a shaklidagi maydalagichlar, 
shuningdek  maxsus  yuza  shaklidagi  barabanli  maydalagichlardan 
foydalaniladi. 
Qirquvchi  valli  dastgohlardan  foydalanilganda  kichik  nishabli 
silindr hosil qiluvchi jarayon, maydalash va un tortish texnologiyalarini 
eslatadi. Bunday texnologiyada arpa yormasi ishlab chiqarishda pensa-
kani (oqlangan va qisman maydalangan) aralashmalari hosil bo‘lishiga 
imkon yaratadi. 
Maxsus o‘zaro perpendikular vallar joylashishi arpadan perlovka 
yormasi  va  bug‘doy  doni  texnologiyasida,  «poltava»  yormasi  olishda 
foydalaniladi.  Tez  aylanuvchi  valni  vint  chizig‘i  bo‘yicha  2,5  mm 
qadamli va balandligi 3 mm li rifle o‘yiladi, sekin aylanuvchilar kichik 
nishabli  silindr  hosil  qiluvchi  bo‘yicha  riflelar  soni  bir  santimetrda 
uchtani tashkil qiladi. 

---

271 
Ish  jarayoni  tez  aylanuvchi  val  tezligida  4  m\s  da  va  1,5–2,5 
oraliqcha va tegishli solishtirma yuklamada amalga oshiriladi. 
Bundan  maydalangan  don  o‘zining  uzun  o‘qi  bilan  sekin 
aylanuvchi valning yonma-yon joylashgan riflelarining va «o‘tkir uch» 
uchlardan  hosil  bo‘lgan  chuqurchaga  joylashtiriladi  va  tez  aylanuvchi 
val riflelari bilan kesiladi.