O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi

Тizimga berilgan Q midorli issiqlik shu tizim ichki energiyasining o’zgarishi U va shu tizimga ta’sir qiluvchi tashqi kuchlarni yengish uchun kerak bo’lgan ishga L sarflanadi.

Q = U + L

Mikrozarrachalarning makroskopik tartibli harakati tufayli uzatilgan energiyaga ISh deb aytiladi.

Mikrozarrachalarning xaotik, tartibsiz harakati tufayli uzatilgan energiyaga ISSIQLIK deb aytiladi.

Issiqlik uzatishning muhim sharti bu issiqlik oluvchi manbaning harorati issiqlik beruvchi tizim haroratidan past bo’lishidir.

Тizimni tashkil qiluvchi molekulalarning mikroskopik issiqlik harakati kinetik energiyasi va molekulalar o’zaro ta’siri potensial energiyasi yig’indisiga IChKI ENERGIYa deb aytiladi

Issiqlik midori tizimga berilgan yoki tizimdan olingan issiqlik energiyasini o’lchovidir. Jism yoki tizimda ma’lum midorda issiqlik bor deb aytmasdan balki andaydir jarayonda jism yoki tizim shuncha midorda issiqlik oldi yoki berdi deyish mumkin. Ish va issiqlik midorining ichki energiyadan keskin fari shundaki u gazning boshlansich va oxirgi holatlarigagina bog’li bo’lmasdan birinchi holatdan ikkinchi holatga anday yo’l bilan o’tganligiga ham bog’li.

Issiqlik midori tizim tomonidan olinganda musbat (+q), tizimdan berilganda manfiy (–q) deb qabul qilingan. Bajarilgan ish ham xuddi shunday, agar tizim tashqi qarshilikni yengib ish bajarsa musbat (+l), agar tashqi kuchlar tizim ustidan ish bajarsa manfiy (–l) bo’ladi. Har anday tizim tashqi muhit bilan aloqasi bor yoki yo’qligiga qaramasdan ma’lum bir qiymatdagi ichki energiyaga (U) ega. Тermodinamik jarayonda tizim ichki energiyasining o’zgarishi bu jarayon qanday kechganligiga bog’liq emas, balki tizimning boshlangich va ohirgi holatlari bilan aniqlanadi.
U = U₁ – U₂
Тermodinamika ichki energiyaning absolyut iymatini anilamasdan faatgina uning o’zgarishini U anilaydi.
Masala: