O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

6.Пантомимика- қўл,оѐқ, гавда ҳаракатлари: юриш, қадам ташлаш, эркин
ҳаракат қилиш, жестлар ва бошқалар. Пантомимика – бу гавда, қўл, оѐқ
ҳаракатидир. Ўқитувчи дарсда ўқув маълумотларини баѐн қилар экан, гавда
ҳолати орқали маълумотларнинг образини чизади, ўқувчи-талабалар бундан
завқланадилар, ички ҳис-туйғулари, уларнинг ташқи ҳиссиѐтлари билан
қўшилиб бутун борлиқ маълумотлар мазмунини ўзлаштиришга қаратилади.
Гавдани рост тутиб юра билиш, фикрларини аниқ ва тўлиқ баѐн қила туриб қўл, бошни турли ҳаракатларга келтириш ўқитувчининг ўз билимига, кучига
ишончини англатади. Шуни ҳам унутмаслик керакки, ўқитувчи талабалар
олдида ўзини тута билса, ҳаракатларини тартибга келтира олса, ўқув-тарбия
жараѐни самарали бўлади. Маърузада оѐқлар 12-15 см. оралиқда бир оѐқ сал
олдинга сурилган ҳолда туриш бу ўқитувчининг фанини мукаммал бўлиши, уни тушунтира олишига ишорадир. Ўқитувчининг ишоралари маъноли бўлиб, у ортиқча ҳаракатлардан холи бўлмоғи даркор. Масалан, кераксиз ҳолларда қўллари билан имо-ишоралар қилиш, бошини уѐқ-буѐққа ташлаш, оѐқларини кериб ўтириш ва ҳ.к. Бундай ҳолатлар ўқувчи-талабаларнинг ғашини келтиради ва ўқув фанига, ўқитувчига нисбатан ҳурматсизлик ҳис-туйғуларини уйғотади.
Ўқитувчи аудитория (синф)да юрган пайтида фақат олдин ва орқага қараб юриши тавсия этилади. Чунки, агар у ѐн томонларга, яъни, у ѐндан, бу ѐнга юрса талабалар фикри бўлинади ва улар тез чарчаб қоладилар. Олд томонга юраѐтганида, ўқитувчи энг муҳим воқеаларни баѐн қилиши лозим, чунки бунда талабалар ўқитувчини бутун диққатлари билан эшитаѐтган бўладилар. Юзи талалабаларга тескари ҳолда юраѐтганда унча аҳамиятга молик бўлмаган фикрларни айтиш, далиллар келтириш мақсадга мувофиқ бўлади. Чунки, бу вақтда ўқувчи-талабалар бир оз эркин ҳолатда ўзларини ҳис қилаѐтганбўладилар.
7.Ўз ҳиссиѐтини бошқара олиш малакаси. Ўқитувчининг педагогик
техникаси тизимида ўз ҳатти-ҳаракати, ҳиссиѐтини идора қилиши ва руҳий
(психик) ҳолатини бошқара олиши таълим-тарбия жараѐни учун муҳим аҳамият касб этади. Ўқитувчи таъсир кўрсатиш вақтида (дарсда, дарсдан ташқари машғулотлар пайтида, тарбиявий ишлар жараѐнида) ўз ҳиссиѐтини бошқара олиши, жиддий бўлиши, умидбахшлик, ҳайрихоҳлик кайфиятда бўла олиши ҳам педагогик техника тизимининг муҳим элементидир. Буюк рус педагоги А.С.Макаренко айтганидек: «Тарбиячи ташкил этишни, юришни, ҳазиллашишни, қувноқ, ѐки жаҳлдор бўлишини билиши лозим, У ўзини шундай тутиши керакки, унинг ҳар бир ҳаракати тарбияласин ва ўқитсин». Бундай малакага эга бўлган педагог ўз-ўзини назорат қила олади, педагогик фаолияти давомида соғлом асаб тизимини ўзида тарбиялай олади, асабийлашишдан, ҳиссий ва ақлий зўриқишлардан ўзини асрайди. Ўз хатти - ҳаракати, ҳиссий ҳолатини назорат қилишда педагог, аввало, ўзида қуйидагиларни шакллантириши лозим:
- ҳайрихоҳлик ва оптимизм руҳида бўлиш;
- ўз ҳулқини назорат қилиш, (мускул зўриқишини, ҳаракатини, нутқ
темпини, нафас олишини тартибга солиш);
- фаолиятни дам олдириш, яъни лирик, мусиқавий, юмористик, жисмоний
дақиқаларни яратиш;
- ўз - ўзига салбий таъсир кўрсатишнинг олдини олиш ва ҳ. к.