О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Qorasaroy 
— Toshkent shahar darvozalari ichida Qorasaroy darvozasi ham bo`lgan. Bu 
darvoza dastlab qopqa deb atalgan (darvoza so`zi forscha qopqa demakdir). Ana shu yo`lda 
zakotxona, zakot saroyi qurilganidan keyin darvoza Qorasaroy deb atalgan.
Taxtapul 
— bu so`zning etimologiyasi taxta — yog`och, pul — fors tilida ko`prik, ya`ni 
taxta ko`prik degan ma`noni bildiradi. Bu ariq qazilgach undan o`tish uchun yog`och va taxtadan 
ko`prik qurilgan. SHundan so`ng ariqning va o`sha joyning nomi ham Taxtapul bo`lib qolgan.

---

64 
Damachchi 
— Toshkent shahridagi Taxtapul arig`idan va Bo`zsuvdan suv oluvchi 
ariqning nomi Dchchi ham deyiladi. Mahalliy xalq ariqning suvi sho`r bo`lganidan shu nomni 
berishgan. Xdqiqatan ham «j» lovchi o`zbek shevalarida «achchiq»ni «achchiy» deyishadi. Bu 
ariq suvni pastlikdan olganligi sababli dambalar yordamida dimlanib chiqadi. Keksa 
otaxonlarning so`zlariga qaraganda, bu ariqni Damariq deb xdm yuritishar ekanlar. Bu ariq 
suvini Damachchi kanaliga va Achchisoyga quyadi. Achchisoyning suvi hdm sho`r 
bo`lganligidan shu nomni olganligi shubhasizdir.
CHinoz 
— CHinoz tarixiy asarlarda ilk bor CHingizxon davrida, ya`ni O`rta Osiyoga 
Mo`g`ul-tatarlar bostirib kirgan yili tilga olingan. Ba`zi bir tarixiy ma`lumotlarga qaraganda, 
Sirdaryo etaklaridagi chin xalqi boyonining bir go`zal qizi bo`lgan va bu go`zal qizga juda ko`p 
kishilar odam qo`ytan, lekin qiz ularni yoqtirmagan. Bir boyning o`g`li bu qizning xusnini ko`rib 
hushini yo`qotgan va bu qiz haqiqatan ham CHin nozlik qiz ekan deydi. Balki shu tufayli 
CHinoz deb atalgan bo`lsa kerak. Bundan tashqari, yana bir afsonada aytilishicha, CHingiz 
Sirdaryo etaklaridagi xalqlar bilan bosqinchilik urushi olib borayotganda bu erdagi chin 
qabilasidagi kishilar oz bo`lsa ham botir va qo`rqmas ekanligini aytgan. SHu tufayli CHinoz deb 
atalgandir. Rashididdinning «Jomi` ut-tavorix» asarida chinos degan Mo`g`ul qabilasi 
bo`lganligi eslatiladi, ehtimol Mo`g`ul-tatarlar bostirib kirib, shu erda chinos qabilasidan 
tarqagan qabila bu joyda yashab qolgandir. Lekin bu hozircha aniqlangan emas, ba`zi bir 
ma`lumotda chimi oz, dehqonchilik qilsa bo`ladi, ya`ni chim oz so`zidan olingan deyishadi.