O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi


-rasm . Yuklama bilan ishlayotgan o‗zgartkichning vektor diagrammasi  2.15-rasm



Download 5,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/140
Sana14.06.2022
Hajmi5,98 Mb.
#670666
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   140
Bog'liq
fayl 1791 20210913 (1)

2.14-rasm
. Yuklama bilan ishlayotgan o‗zgartkichning vektor diagrammasi 
2.15-rasm
. Birlamchi (yurituvchi) dvigateli tarmoqqa (
a
) yoki chastota o‗zgartgichning 
chiqishiga (
b
) ulangandagi asinxron chastota o‗zgartgichning sxemalari; P
e
– elektr quvvat; P
mex
– 
mexanik quvvat;
As.M
– asinxron mashina 


93 
2.8. ASINXRON KASKADLAR 
Faza rotorli asinxron dvigatellarda, tezlikni reostatlar yordamida rostlaganda, 
energiyaning bir qismi reostatlarning qizishiga sarflanib isrof bo‗ladi, ushbu energiyani 
boshqa asinxron dvigatelga berib mexanik energiyaga aylantirsa bo‗ladi. Bu esa tarmoqdan 
berilgan energiya samaradorligini oshiradi. 
Sirpanishda xosil bo‗lgan energiyani tarmoqqa uzatish yoki asosiy dvigatelning 
validagi mexanik energiyani oshirish uchun asinxron dvigatelllarni ulash sxemasiga 
kaskadli ulanish sxemasi deyiladi. 
Kaskadning normal ishlashi uchun 
I
va 
II
dvigatellar o‗zaro mexanik, xam elektr 
bog‗langan bo‗lishlari zarur (2.16-rasm). Faqat elektr bog‗lanish etarli xisoblanmaydi, 
chunki bu xolatda 
I
dvigatel normal tarmoq kuchlanishi va chastotada ishlaydi, 
II
dvigatel 
esa past kuchlanishli va kam chastotada ishlaydi. Shuning uchun 
II
dvigatelda etarli 
burovchi moment xosil bo‗lmaydi va 
I
dvigatelning rotor zanjiriga ulangan oddiy 
qo‗shimcha qarshilik vazifasini bajarib qoladi. 
2.16-rasm.
Asinxron dvigatellarning kaskadi 
Kaskad uchun birinchi va ikkinchi dvigatellarni tegishli xarakteristikali 
tanlash zarur. Agar ikkita dvigatel tuzilish jixatdan bir xil bo‗lsa (temir yo‗l tortish 
shartiga ko‗ra), bunda stator yuqori kuchlanish zanjirini bildiradi, rotor esa past 
kuchlanishli, unda ikki dvigatelning rotorlarini biriktirsak, bunda birinchi 
dvigatelning rotorini ikkinchi dvigatelning statoriga ulash to‗g‗ri xisoblanmaydi. 
Maxsus qurilmalarda ikkinchi dvigatel sifatida qisqatutashgan rotrli asinxron 


94 
dvigatel ishlatiladi; bunday xolatda birinchi dvigatelning rotori ikkinchi 
dvigatelning statoriga ulanadi va ikkita zanjiring xarakteristikasi mos bo‗lishi 
shart. Bunday xolatlarda shuni e‘tiborga olish kerakki, ikkita dvigatel xosil qilgan 
momentlar mos tushishi kerak. 
Agarda birinchi dvigatelning rotor chulg‗amidagi tok chastotasi nolga 
yaqinlashsa, ya‘ni ikkinchi dvigatelning stator chulg‗amidagi chastota nolga 
yaqinlashsa kaskad turg‗un ishlaydi. 
f
1
– tarmoq chastotasi, kaskadning sinxron aylanish tezligi n
ks
ga to‗g‗ri 
keladigan 
f

– birinchi dvigatelning rotor zanjiridagi tok chastotasi, birinchi va 
ikkinchi dvigatelllarning p
1
va r
2
– juft qutiblar soni, n

va n
2
– mos ravishda 1 va 
2 dvigatellarining sinxron aylanish tezligi deb belgilasak. 
Unda:
𝑓
𝑝
𝑓

𝑝
II dvigatelda rotorga nisbatan aylanuvchi magnit maydon paydo bo‗ladi: 
𝑓
𝑝

𝑝
𝑝
Agarda n

kaskadning sinxron aylanish tezligi n
ks 
gateng bo‗lsa , kaskadning turg‗un 
ishlash sharti bajarilagan bo‗ladi: bunda 

𝑝
𝑝
Bu erdan
𝑝
𝑝
𝑝
𝑓
𝑝
𝑝
Shunday qilib, ikkita elektr bog‗langan dvigateldan tashkil topgan kaskad, juft 
qutblar soni, ikkita dvigatellarning juft qutblari yig‗indisiga ega bo‗lgan bitta asinxron 
dvigatelni tashkil etadi. Kaskadning xaqiqiy aylanish tezligi n
k
ks
, chunki uning tezligi 
yuklamaga bog‗liq xolda o‗zgarib, ma‘lum bir sirpanishda ishlaydigan oddiy dvigateldir. 
2.16-rasmda ko‗rsatilgan qurilmaning ko‗rinishini o‗zgartirib, ya‘ni bir-biridan 
aloxida ishlaydigan yoki kaskad bilan birga ishlaydigan qilib o‗zgartirish mumkin. Bu 


95 
xolatda p
1
, p
2
va p
1
+p
2
juft qutblarga ega bo‗lgan uch xil tezlikga ega bo‗lishimiz mumkin. 
Kaskaddagi quvvatning taqsimlanishi xuddi dvigateldagi singari bo‗ladi. 
P
em
=P
mex
+P
m2
– formulaga ko‗ra quvvat P
mx
, n tezlikka mutonosib, rotor zanjiridagi 
quvvat isrofi s sirpanishga bog‗liq. 
Kaskadning aylanish tezligi n
k
, deb belgilasak, unda sirpanish
Agar 
P
em

birinchi dvigatelning statoridan rotoriga berilayotgan kaskadning 
elektromagnit quvvati bo‗lsa, unda kaskadning valiga berilayotgan mexanik quvvat 
ni tashkil etadi.
Quvvatning qolgan qismi 
P
dvigatelning ikkinchi konturiga elektr 
quvvat sifatida beriladi va bu erda mexanik energiyaga aylantiriladi. 
Agar
n
k
 ~n
ks
, unda
Ikki dvigateldan tashkil topgan kaskad quyidagi kamchiliklarga ega. Birinchi 
dvigatel orqali tarmoqdan ikkala dvigatelni magnit oqimini xosil qiluvchi magnitlovchi tok 
I
ok
oqib o‗tadi. Shuning uchun kaskadning salt ishlash toki I
0k
, bitta dvigatel salt ishlash toki 
I
o
dan katta.
Xar xil pog‗onali tezlikni olish uchun, kaskadni tashkil etuvchi xar bir dvigatelning 
qutblar sonini o‗zgartirish yo‗li bilan amalga oshiriladi. 
Xar xil guruxdagi kaskad sxemasi mavjud. Ulardan biri 2.16-rasmda 
ko‗rsatilganidek, asinxron dvigatelning kontakt halqalaridan o‗zgartkichkirishiga 
f
2
=f
1
s
chastotali sirpanishdan xosil bo‗lgan energiya beriladi, chiqishi esa 
U
1
kuchlanishli va 
f
1
chastotali ta‘minlovchi tarmoqqa ulanadi. Ushbu guruxdagi 
kaskadlardagi sirpanish energiyasi 
ΔPs
, asinxron dvigatel rotor chulg‗amidagi va 
o‗zgartkichlardagi energiya isroflarini xisobga olgan xolda 
ΔP
o‘z
+ ΔP
el2
, (2.17, 
b
-
rasmdagi) energetik diagrammga ko‗ra tarmoqqa uzatiladi.
Asinxron dvigatel va o‗zgartkich o‗zaro elektr bog‗langanligi uchun ushbu 
guruxdagi kaskadlarni elektr kaskadlar deb nomlanadi. 2.17, 
a
-rasmda sirpanish 


96 
energiyasini mexanik energiyaga aylantiradigan boshqa guruxdagi kaskadning 
prinsipial sxemasi keltirilgan. Ushbu sxemada ko‗rsatilganidek, sirpanish 
energiyasi birinchi o‗zgartkichga beriladi, undan chiqqan elektr energiyasi 
yordamchi dvigatel U
yor 
ga beriladi va bu erda elektr energiyasi mexanik 
energiyaga aylantirilib asosiy dvigatelning valini aylantirishga sarflanadi, chunki 
asinxron dvigatel bilan yordamchi dvigatelning vallari o‗zaro bog‗langan. 

Download 5,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   140




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish