O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Kichik 
pochchamning juda izzatli bo’lib ketganiga katta pochchamning ichida g’ashi 
kelardi
(S.Siyoyev)//
That young brother-in-law became respectable irritated my 
elder brother-in-law
 
gapidagi jo‟nalish kelishigidagi
kichik pochchamning juda 
izzatli bo’lib ketganiga
sifatdosh o‟rami asosiy predikatning sabab belgisini 
bildiradi, ayni paytda u asosiy predikatning ob‟ektiga ham o‟xshab ketadi yoki 
yaqinlashadi. Bu holat u darajada keng tarqalgan emas. 
Ta‟kidlash kerakki, mazkur sifatdosh o‟ramlar muayyan o‟ziga xos bo‟lgan 
bir holatda otlashib, asosiy predikat ifodalagan harakatning payt (ba‟zan sabab) 
belgisini bildirishi, ya‟ni payt (ba‟zan sabab) holi sintaktik o‟rnini egallashi 
mumkin. Bu o‟ziga xos holat shundan iboratki, sintaktik jihatdan ifodalangan 
sub‟ekt, bir qarashda, sifatdosh o‟ramdagi ikkinchi darajali predikatga tegishliday, 
asosiy predikatning sub‟ekti esa bevosita sintaktik ifodalanmaganday tuyuladi: 
When you heard that news you were in the nature
//
Siz qishloqda o’sha 
qo’shiqni eshitganingizda tabiat qo’ynida bo’lgansiz
(O’.Hoshimov).
Bu gapda 
sintaktik jihatdan bevosita ifodalangan sub‟ekt
–siz.
Bir qarashda u avvalo, 
qishloqda o’sha qo’shiqni eshitganingizda
shaklidagi sifatdosh o‟ramdagi 
eshitganingizda 
predikativ bo‟lagining sub‟ekti bo‟lib, ayni chog‟da asosiy 
predikat 
(bo’lgansiz)
ga ham tegishli tuyuladi. Gap esa sintaktik jihatdan sodda, 
mazkur o‟ram butunisicha asosiy predikatning payt belgisini bildirgan, ya‟ni hol 
sintaktik o‟rnida kelgan. Bu holat esa biz yuqorida oldinga surgan fikrlarimizni 
shubha ostida qoldiradi. Ammo mazkur holatga jiddiy diqqat qilinsa, II shaxs 
kishilik olmoshi orqali sintaktik jihatdan bevosita ifodalangan