O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi

 
282-mashq
. Matnni o`qing. O`rin ravishlari va qaysi uslubga xosligini aniqlang. Har bir 
gapdagi ma’noni kuchaytiruvchi vositalarni tahlil qiling. 
 
Shohimardon 
 
Shohimardonga go`zal Vodil qishlog`i orqali boriladi. Vodilda, ulkan chinor 
tagidagi choyxonada, mazza qilib dam olsa bo`ladi. Konchilar qishlog`i 
hisoblangan Qadamjoydan o`tgandan kеyin yo`l Shohimardonsoyning torgina 
toshloq darasiga kirib kеtadi, shundan so`ng yo`l yana kеng vodiyga chiqadi. 
Vodiy yon bag`ri ko`m-ko`k daraxtlar, tеrakzorlar va tamakizorlar bilan 
qoplangan. Yo`ldan sal narida, toshloq tеpalik ustida, yotib olgan filga 
o`xshaydigan bir qoya bor. Bu yеrda sayyohlar har doim suratga tushishadi. 
Qarshingizda bir-biriga ulanib kеtgan qator tog` tizmalari yuksalib turadi. Uzoqda, 
moviy osmon tagida, Oloy tizmasining mangu qorlar bilan qoplangan yuksak 
cho`qqilari suzib kеtayotganday ko`rinadi. 
286-mashq
.
Matndan publitsistik uslubga xos xususiyatlarni aniqlang va qo`llanishni 
izohlang. 
Toshkentga kelib Do`rmonni ko`rolmay ketgan kishi armonda ketadi. Hech 
bo`lmasa nariroqqa borib, tuman markazidagi dala shiyponidan Do`rmonga bir 
qarasa, ko`ngildagi har qanday g`ubor bir zumda tarqaydi-ketadi! 
Do`rmonni bog` desangiz, ming-ming tonna paxtasi bor, pillasi bor; oq 
oltinga kon desangiz, shirin-shakar mevasi bor, qo`y-u qo`zi, sigir-buzoq, 
parranda-yu yilqisi bor. 

---

Olachipor qurama va Chimyon tog`lari, och o`sma rang past-baland adirlari, 
qirlari Do`rmonning tengi yo`q husniga husn qo`shgani, uni yasatgani, bezatgani 
atayin yaratilganday tuyuladi. 
(Abdulla Qahhor) 
281-mashq.
Bеrilgan so`z va birikmalardan publitsistik uslubga xoslarini ajratib yozing. 
Nonning nomi ulug`, nomidan ham o`zi ulug`. Bolaga ins-jins ziyon 
yetkazmasin deb, ona o`z go`dagi yostig`i ostiga non qo`ygan. Ota o`g`lini o`zga 
yurtga safarga otlantirib, oq fotiha berarkan, “balo-qazolardan asraydi” degan 
ma’noda farzandining qo`liga non tutqazgan. Yangi kelinchaklarga “rizq-nasibasi 
butun bo`lsin” deb, yurt xizmatiga otlangan yigitlarga “sog`-omon qaytsin, 
nasibasi uzilmasin” deb juft non tishlatishgan. 
Dasturxonimizga birinchi bo`lib non qo`yiladi, yangi uyga, avvalo, non olib 
kiriladi, yangi oilaga non-patir ushatish bilan poydevor qo`yiladi. Hatto o`zga 
mamlakatlardan kelgan mehmonlarni ham non, tuz bilan qarshi olinadi.