O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

6
147-rasm. Yurakning o'tkazuvchi
yo'li.
I - sinus tuguni; 2 - bo'lmacha-qorin­
cha tuguni; 3 - bo'lm acha-qorincha
tutami; 4 - o ' n g va chap qorinchalar
tutami; 5 - tutamlarning tolalari; 6 -
yuqori kovak vena; 7 - oval chuqurcha;
8 - pastki kovak vena; 9 - qorinchalar
oraliq to'sig'i; /О - o ' n g qorincha; II -
chap qorincha; 12 - o'ng bo'lmacha;
13 - chap bo'lmacha; 14 - klapanlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

(o‘ng va chap tomonlari) oyoqchalarga bo‘linib, muskul qavatiga tarqaladi. 
Bu tutamlar orqali bo'lm achalam ing qisqarish (sistola) to ‘lqinlari qorin- 
chalarga o'tadi. Yurakning o'tkazish yo'li yurakning bo'lm alar bilan qorin­
chalari o'rtasidagi sistola hamda diastola jarayonlaridagi ritmni tartibga 
solib turadi. Shunday qilib, yurak o'tkazish yo'li yurakning 
hamma 
bo'laklarini bir-biriga birlashtiradigan yagona o'tkazuvchi y o 'l bo'lib, 
markaziy nerv sistemasi bilan tutashgan. Yurak qorinchalari qisqarganda 
(sistola) ta’sirlansa, javob bo'lm aydi. Yurak butunlay bo'shashishga 
(diastola) ulgurmay turib ta’sirlansa, u holda navbatdan tashqari qisqarish
— ekstrasistola paydo bo'ladi.
Yurak arteriyalari. 
Yurak devori aortaning bosh qismidan chiqqan 
bir juft toj arteriyadan qon oladi. O 'ng va chap toj arteriyalar epikard 
tagida yog' to'qim alar bilan qoplangan holatda yurak egatlarida egri- 
bugri bo'lib yo'naladi.
O ' n g t o j a r t e r i y a s i — yurakning o 'n g qorinchasiga yirikroq 
va o'ng bo'lmacha devoriga maydaroq tarmoqlar beradi. Natijada o'ng toj 
arteriya yurak o'ng yarim devorining ko'pchilik qismini, chap qorincha- 
ning orqa devorini, yurak to'sig'ining orqa yarmini qon bilan ta ’minlaydi.
C h a p t o j a r t e r i y a — aortaning boshlanish joyidagi chap sinusdan 
chiqib, chap quloqcha bilan o'pka arteriyasining orasidan o'tadi va chap 
qorincha hamda chap bo'lm achaga yirikroq, o 'ng qorinchaning oldingi 
yuzasiga maydaroq tolalar chiqaradi.