O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

. 
r
.
 
136-rasm . M iyaning pastki ortig'i.
bezning giperfunksiyasi organizm
. 
. 
. "
, 
. 
. 
/ - m i y a n i n g o ld in g i arteriyasi; 2 - k o ‘z
balog atga yetgandan keyin sodir 
nervi; 
J -
o'rtadagi B e r iy a ; 
i-gipofiz; 5 -
bo Isa, akromegaliya rivojlanadi. 
orqadagi arteriya; 
6
- asosiy arteriya.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Tananing ayrim qismlari haddan tashqari o'sib ketadi. Prolaktin gormoni 
ko'krak bezining sut chiqarishini kuchaytiradi va ayollar tuxumdonidagi 
sariq tanacha faoliyatiga ta’sir etadi. Adrenokortikotrop gormon buyrak 
usti bezining po'stloq qismi faoliyatiga ta’sir etib, undan jinsiy gormon 
chiqarilishini kuchaytiradi. Gonadotrop gormon jinsiy bezlar (tuxumdon, 
moyak) funksiyasini faollashtiradi. Aksincha, gormon kam ajralsa, odam 
semirib, jinsiy a’zolari faoliyati pasayadi. Bezning oldingi bo'lagi orqa 
tomonida joylashgan hujayralardan ajralgan gormon odam terisi rangiga 
ta’sir qiladi.
Bezning orqa bo'lagidan ajralgan gormonlar aslida ko'rish do'm bog'i- 
ning pastki qismidan ajralib, varonkasimon oyoqcha orqali pastga tushadi 
va bezda to'planadi. Oksitotsin gormon bachadon m uskullarining 
qisqarishini, 
ko'krak bezida ko'proq sut ishlanishini ta’minlaydi. Va- 
zopressin qon tomir silliq muskullarining qisqarishini kuchaytirib, qon 
bosimining ko'tarilishiga sabab bo'ladi, buyrakdan siydik ajralishini 
susaytiradi.
Ortiqsimon tana
Ortiqsimon tana
(137-rasm) yoki bosh 
miyadagi to'rt do'mboqning yuqorisidagi 
ikkita do'mboq o'rtasida joylashgan mosh- 
dek (og'irligi 0,2 g) dumaloq bez bo'lib, 
ko'rish do'mbog'iga yuganchalar yordami­
da tutashib turadi. Bez uni o'rab turgan par­
da o'siqlari (trabekulalar) bilan bo'lakcha- 
larga ajralgan.
Epifiz gormoni jinsiy bezlarning rivoj- 
lanishini m e’yorida ushlab turadi. Bez 
faoliyati susaysa, jinsiy bezlar tezroq rivoj­
lanib, qiz va o'g 'il bolalar ertaroq balog'atga 
yetadi.