O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

 ko'krakning kichik m uskuli.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

magan paytda qovurg‘alami ko'tarib, nafas olishga yordam beradi.
K o ' k r a k n i n g k i c h i k m u s k u l i ko'krakning katta muskuli 
ostida yotadi. II— V qovurg'alardan boshlanib, kurakning tumshuqsimon 
o'sig'iga yopishadi.
Funksiyasi.
Muskul qisqarib, yelka kamarini pastga tortsa, qo'l qimir- 
lamay turganda qovurg'alarni ko'tarib, ko'krak qafasini kengaytiradi, na­
fas olishga yordamlashadi.
O ' m r o v o s t i m u s к u 1 i o'mrov suyagidan boshlanib I qovurg'aga 
yopishadi.
Funksiyasi.
O'mrov suyagini pastga tortadi.
O l d i n g i t i s h l i m u s k u l yuqori qovurg'alarning 8 yoki 9 tasi- 
dan alohida tishlar (bo'laklar) shaklida boshlanib, kurakning medial chetiga 
yopishadi.
Funksiyasi.
Muskul qisqarib, kurakning pastki burchagini oldinga buradi 
va qo'lni yuqoriga ko'taradi. Q o'l qimirlamay turganda qovurg'alarni 
ko'tarib nafas olishga yordam beradi.
Ko'krak qafasining xususiy muskullari
Q o v u r g ' a l a r a r o
t a s h q i m u s k u l l a r ning tolalari yuqori­
dan pastga va orqadan oldinga yo'nalgan bo'lib, yuqoridagi qovurg'a 
pastki chetining tashqi yuzasidan boshlanib, pastdagi qovurg'aning yuqori 
chetiga yopishadi. Bu xildagi muskullar umurtqa pog'onasi bilan qovurg'a­
ning tog'ay oralig'ida joylashgan bo'ladi.
Funksiyasi.
Qovurg'alarni ko'taradi.
Q o v u r g ' a l a r a r o i c h k i m u s k u l l a r qovurg'a oralig'ining 
to'sh suyagi bilan qovurg'a burchagining o'rtasidagi masofani to'ldirib 
turadi. Muskul tolalari pastdan yuqoriga va oldindan orqaga yo'nalgan. 
Ichki qovurg'aaro muskul pastki qovurg'aning ustki chetidan boshlanib, 
ustki qovurg'aning pastki chetiga yopishadi.
Funksiyasi.
Qovurg'alarni pastga tortadi.
K o ' k r a k - q o r i n t o ' s i g ' i - d i a f r a g m a yupqa muskuldan 
tuzilgan bo'lib, ko'krak qafasi tomonga gumbaz hosil qilib joylashgan. 
Diafragmaning o'rta (markaz) qismi paydan tuzilgan. Chetlari esa mus­
kul tolalaridan iborat bo'lib, bel, qovurg'a va to'sh qismlari tafovut qili­
nadi. Qovurg'a bilan bel qismi oralig'ida, qovurg'a qismi bilan to'sh 
qismi oralig'ida uchburchak shaklidagi yoriqlar bo'lib, ulardan qon to­
mirlar va nervlar o'tadi. Ba’zan qorin bo'shlig'ida bosim haddan tashqari 
oshib ketsa, ichak yoki qorin charvisi ana shu teshiklar orqali ko'krak 
bo'shlig'i tomonga yo'nalib, diafragma churrasi paydo bo'lishi mumkin. 
Bundan tashqari, diafragmaning muskul qismida aorta, qizilo'ngach 
o'tadigan teshiklar va pay qismida pastki g'ovak vena teshigi mavjud.
Funksiyasi.
Diafragma qisqarib, gumbazi yassilanadi va ko'krak qafasi 
kengayib, nafas olishga yordam beradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

K o ‘ k r a k f a s s i y a s i — ko ‘krak muskullarining uchta: yuza, xu­
susiy va k o ‘krak qafasining ichki yuzasini qoplovchi ko'krak fassiyasi 
tafovut qilinadi; ulardan biri teri osti fassiyasi bo'lib, odatda, teri osti 
yog' qavatining ostida joylashib, ko'krak muskullarini ustki tomondan 
qoplab, qo'shni soha tomonga yo'naladi. K o'krak xususiy fassiyasi ko'krak 
katta muskulining tepa qirrasiga kelganda ikki varaqqa ajralib, muskulni 
old va orqa tomondan o'rab, qin hosil qiladi. Xususiy fassiyaning chuqur 
varag'i ko'krakning kichik muskuli bilan o'm rov osti muskuli sohasiga 
yaqinlashib, qalinlashadi va ko'krak-o'm rov fassiyasi nomi bilan ataladi. 
Ko'krak fassiyasi ko'krak qafasining devorini ichki tomondan o'rab turadi.