O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

Yuqori kovak vena sistemasi
Yuqori kovak vena 6— 8 sm uzunlikda bo'lib, ko'ks oralig'ining ol­
dingi bo'lagida o'ng va chap tomondagi yelka-bosh venalarining q o'shi­
lishidan hosil bo'ladi (164-rasm). Bu vena pastroqqa tushib yurak xaltasi 
(perikard) dan o'tib, yurakning o 'ng bo'lmachasiga quyiladi. Quyilish
joyidan bir oz yuqoriroqda toq venani 
qabul qiladi. Yuqori kovak vena devo­
rida muskul tolalari kam u ch ray di, 
klapanlar bo'lmaydi.
T o q v e n a ko'ks oralig'ining orqa 
qismida umurtqa pog'onasining o'ng to­
m onida jo y la sh ib , bel v en alarin in g
yig'indisidan hosil bo'ladi. Bu vena 
yuqoriga ko'tarilib, ko'krak qafasiga 
kirgach toq vena nomi bilan yana yuqori­
ga ko'tariladi, o 'ng bronxni kesib o'tib
164-rasm. Yuqori va pastki kovak venalar.
I - pastki qalqonsimon vena; 2 - ichki bo'yinturuq
venasi; 3 -  o'mrov osti venasi; 4 - chap yelka-
bosh poyasi; 5, 6 -  yarim toq vena; 7 -q o v u rg 'a
oraliq venalari; S - b e l venasi; 9 - ichki yonbosh
venasi; 10 - tashqi yonbosh venasi; I I -  umumiy
yonbosh venasi; 12 -  pastki kovak vena; 13 -  toq
vena; 14 - yuqori kovak vena.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yuqori kovak venaga quyiladi. Toq vena ko'krak qafasi devoridan va 
unda joylashgan a’zolardan vena qonini qabul qiladi. Bundan tashqari, 
yarim toq vena ham toq venaga quyiladi.
Y a r i m t o q v e n a chap bel venalaridan hosil bo'lib, yuqoriga 
ko'tariladi, ko'krak qafasiga kirib, umurtqa pog'onasining chap tomonida 
joylashadi va toq venaga quyiladi. Yarim toq vena ko'krak qafasining 
chap devoridan va shu yerda joylashgan a ’zolardan vena qonini qabul 
qiladi.
Y e l k a - b o s h v e n a l a r i bir juft o 'n g va chap tomonda bo'lib, 
o'm rov osti va bo'yinturuq venalarining qo'shilishidan hosil bo'ladi.
1 . I c h k i b o ' y i n t u r u q v e n a s i (165-rasm). Bosh skeleti bo'shli­
g'idagi egatlar bilan miyaning qattiq pardasi varaqlari orasida hosil bo'lgan 
bo'shliqlar qon tomir vazifasini bajaradi. Ana shu bo'shliqlardan to'plan­
gan vena qoni yig'ilib, bo'yinturuq teshigi orqali tashqariga chiqadi va 
bo'yin d an b o 'yin turuq venasi b o 'lib
davom etadi. Vena bo'yinda uyqu arte­
riyasi va adashgan nerv bilan birga 
umumiy pardada o'ralib yotadi. Ichki 
bo'yinturuq venalari o 'n g tomonda ham, 
chap tomonda ham o'm rov osti venala­
ri bilan burchak hosil qilib qo'shiladi.
Ichki bo'yinturuq venasiga kalla suya­
gining tashqi tomonidan, halqumdan, 
tildan, yuzdan, qalqonsimon bezdan vena 
tomirlari quyiladi. Bulardan tashqari, ta­
shqi b o 'y in tu ru q venasi ham ichki 
bo'yinturuq venasiga quyiladi.
2. T a s h q i b o ' y i n t u r u q v e ­
n a s i jag ' orqa tomoni, ensa sohasida­
gi venalarning qo'shilishidan boshlanib, 
to'sh-o'm rov-so'rg'ichsim on muskulning 
old tomonidan kesishib o'tib, o'm rov 
osti venasiga yoki ichki bo'yinturuq ve­
nasiga quyiladi. Bu venaga bo'yinning 
oldingi yuzalaridagi venalar quyiladi.
3. O l d i n g i
b o ' y i n t u r u q
v e n a s i engak osti yuzaki venalaridan 
boshlanib, pastga yo'naladi, o'ng va chap