O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

TIL
Til
(99-rasm) muskullardan tuzilgan bo'lib, o g'iz b o'sh lig'ida joy ­
lashgan. Til faqat hazm a’zolariga kirmasdan, so'zlashda, talaffuzda be- 
vosita va faol qatnashadi. Tilning old — til uchi, o'rta — til tanasi va 
orqa kengaygan qismi — til ildizi bo'ladi. Tilning uchi va yon tomonlari 
tishlarga, so'rg'ichlarga boy, ustki yuzasi qattiq va yumshoq tanglaylarga 
tegib turadi. Tilning ustki yuzasida to 'rt xil so 'rg 'ich bo'ladi.
1. Ipsimon so'rg'ichlar
tilning 
ust yuzasida duxobasimon tus be­
rib jo y la sh g a n . Bu s o 'r g 'ic h la r
ovqatni qabul qilishda, chaynashda 
va halqum ga y o 'n a ltirish d a qat­
nashadi.
2. 
Zamburug 'simon so ‘rg ‘ichlar
tilning uchi va yonlarida joylash­
gan bo 'lib, ta’m bilishda xizmat 
qiladi.
3. Halqa bilan о ‘ralgan (tamov-
simon) so'rg'ichlar
7— 15 ta bo'lib, 
tilning ildizi bilan tanasining chega- 
rasida, k o 'r tishning ikki yonboshi­
da rimcha «V» raqami shaklida joy ­
lashgan. U ta’m bilish 
vazifasini 
bajaradi.
4. Varaqsimon so'rg'ichlar
— 
kitob varaqlari kabi tilning yonlari­
da jo y la s h g a n . T a ’m b ilis h d a
qatnashadi.
T iln in g p a stk i y u z a si faq a t 
oldingi qismdagina erkin, qolgan 
qismi til ildiziga q o 'sh ilib ketgan. 
P astk i y u zasidagi s h illiq q av at 
hisobiga ikkita g 'ijim burm a hosil 
qilgan.
Til murtagi tilning shilliq qavatida yakkama-yakka yoki to'planib 
joylashgan limfoid to'qim adan iborat. M urtaklar ko'proq til ildizi sohasida 
bo'ladi.
Til m uskullari xususiy va skelet m uskullaridan iborat. Skelet m us­
kullari uch ju ft bo'lib, ular skeletning biror joyidan boshlanib, tilga 
tutashadi.
1. 
Engak-til osti muskuli
pastki ja g ' suyagining engak o'sim tasidan 
boshlanib, tilga tutashadi. Muskul qisqarib, tilni pastga va orqaga tortadi.