O’zbekiston Respublikаsi Oliy vа o’rtа mаxsus ta’lim vаzirligi

 
 
 
I. Bob. . Nemis tili partizipkonstruksiyalari va unga mos keluvchi 
grammatik xodisalar 

---

5 
1.1.
 Nemis tili partizipi haqida umumiy ma’lumot. „
Partizip konstruktsiya
lotincha
participium, particeps
so’zidan olingan bo’lib, 
qatnashuvchi, ishtirok 
etuvchi
degan ma’noni anglatadi va gapda hol, ravish, aniqlovchi vazifalarida
keladi.” 
Xuddi shu fikrlarni boshqa manbalarda ( Metzler,J.B. Lexikon Sprache. 
2005. 477-bet, 
Schendels E. Deutsche Grammatik. 1988. 106-bet,
) ham 
ko’rishimiz mumkin. 
“Nemis tilida partizip konstruksiyalarning ikki turi bo’lib, ular partizip I va 
partizip II deb yuritiladi. Partizip II fe’l sistemasi bilan uzviy bog’langan: u fe’lning
uch asosiy formalaridan biri hisoblanib fe’lning asosiy formasi sifatida murakkab 
zamon formalari (perfekt, pluskuamperfekt, passivning hamma zamon formalari 
va infinitiv II) ning yasalishida qo’llaniladi.”
“Partizip ham sifat kabi predmetning belgisini bildiradi. Biroq sifat predmetning 
turg’un, harakatga bog’liq bo’lmagan belgisini bildirsa, partizip uning harakat, 
holatga oid belgisini ifodalab, aniqlovchi funksiyasini bajaradi. Aniqlovchi 
vazifasida kelgan partizip sifatlardek turlanadi.”
“Partizip sifat kabi otlasha oladi. Otlashganda partiziplar otlashgan sifatlardek 
turlanadi.
Otlashgan partiziplar shaxsni anglatsa, mujskoy yoki jenskiy rodda bo’ladi. Qolgan 
holatlarda ular sredniy rodda bo’ladi.” 
Der Vorsitzende-die Vorsitzende 
Der Angestellte-die Angestellte 
Das Gelesene-das Gewünschte 
Ayrim sifatdoshlar sifatga tamomila o’tib ketgan bo’ladi. Ular o’zi yasalgan fe’l 
anglatgan ma’nodan uzoqlashgan bo’ladi. 
schicken-(yubormoq) 
geschickt-(epchil) 
Sifatdoshlar gapda turli bo’lak vazifasida keladi: 
1.Har ikkala sifatdosh ham aniqlovchi bo’lib kela oladi: 

---

6 
2.Ular kesimning ikkinchi qismi bo’lib keladi: 
3.Sifatdoshlar hol vazifasida keladi:
4. Sifatdoshlar ega vazifasida ham kelishi mumkin:
“ Asosan partiziplar yoyiq aniqlovchida ifodalanadi. Partiziplar o’zlariga tobe
so’zlar (to’ldiruvchi va h ollar) bilan birgalikda aniqlovchi birikmasini tashkil
etadi. Artikl bilan ot o’rtasida qo’llanib, aniqlovchi vazifasini hosil qilgan
tobe so’zlar artikl va ot bilan birga maxsus ramkani tashkil etadi. Bu ramka
yoyiq anilovchi deyiladi. Partizip bevosita otdan oldin, qolgan tobe so’zlar
esa artikl bilan partizip orasida turadi:”
2
Der
bauende
Ingenieur. Die
gebauete 
Brück