O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

Maqsadga muvofiqlashtirish
– muvofiq kelmaydigan harakatlar va fikrlar uchun 
ishontiradigan sabablarni o‘ylab topish, o‘zini aldash. Masalan, omadsizlikka uchragan odam, o‘zi 
intilgan ob’ekt qadrini pasaytirgan holda, haqoratlangan izzat-nafsini tinchlantiradi. Rad javobini olgan 
yigit qizning «didiga mos kelmasligini»» yoki avval o‘ylaganchalik go‘zal emasligini e’lon qilishi 
mumkin. 
12. 
Intellektuallashtirish
– uning yordamida sub’ekt diskursiv ko‘rinishda o‘zining nizolilari va 
hissiyotlarini ularni egallab olish maqsadida ifodalashga harakat qiladigan jarayon. Boshqacha aytganda, 
o‘z havaslarini, mantiqiy hosil qilingan mulohaza tuzilmalariga o‘ragan holda, ifodalashga intilishdir. 
Kechinma mulohaza yuritish bilan almashtiriladi. 
13. 
YAkkalanish 
– intellektuallashtirishga o‘xshash mexanizm bo‘lib, mulohaza yoki harakatning 
sub’ektning boshqa fikrlari yoki hayotining boshqa tomonlari bilan uzilishini bildiradi. YAkkalanish 
tafakkur jaraniyodagi to‘xtalishda, formula va ritualda ifodalanishi mumkin. Bu mexanizm u yoki bu 
mavzu yuzasidan suhbatlashish istagining mavjud emasligi, muhokama etilmasligi sifatida ko‘rinadi.
14. 
Tenglashtirish
– o‘ziga boshqa odamga xos bo‘lgan hislar, mulohazalar, kayfiyatlarni 
o‘zlashtirib olish. Turlaridan biri tahdid soluvchiga o‘xshatish. Bu dushman uyg‘otayotgan qo‘rqinch 
hissidan qutilish uchun sub’ekt, yoki rolni qabul qilgan holda, yoki ob’ektning o‘zini parchalagan holda 
u bilan aloqa o‘rnatishini bildiradi. 
Hozirgi zamon tadqiqotlari etarlicha puxta ishlab chiqilgan «Men» himoya mezanizmlarini va 
«O‘zi» mexanizmlarini chegaralashga qaratilgan. Birinchi holatda ob’ektga yo‘naltirilgan, sub’ektning bir 
qismi bo‘lgan, ikkinchisida – sub’ekt o‘zi uchun ob’ekt bo‘lib xizmat qiladigan tashkilot bilan ish 
ko‘ramiz.[2] 
«Shaxs shakllanishi» tushunchasi ikki ma’noda 
qo‘llaniladi: 1) shaxs shakllanishi uning rivojlanishi,
jarayoni va natijasi sifatida. Shaxs shakllanishi 
tushunchasining xuddi shu ma’noda qo‘llanilishi 
psixologik o‘rganish predmeti bo‘lib hisoblanadi, uning 
vazifasiga esa