O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

O„ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O„RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI

URGANCH DAVLAT UNIVЕRSITЕTI



“MAKTABGACHA TA‟LIM MЕTОDIKASI” KAFЕDRASI


" BOLALAR JISMONIY TARBIYASI "

fanidan

19,12-GURUH (SIRTQI) MAKTABGACHA TA`LIM YO`NALISHI TALABASI ATAJONOVA QLARANING

ORALIQ NAZORAT

TOPSHIRIQLARIGA JAVOBLARI

(2020-2021-o‟quv yili 4-semestr)

Maktabgacha ta‟lim (sirtqi) yo‟nalishi 2-kurs talabalari uchun “Bolalar jismoniy tarbiyasi” fanidan oraliq nazorat uchun topshiriqlar

4-variant

1. 
   Maktabgacha yoshidagi bolalarni suzishga o„rgatish
   

Bolalarning harakat faoliyatini tashkil etishda sport o„yinlari va mashqlariga katta o„rin beriladi. Chang„ida yurish, konkida, chanada uchish, velosipedda, samokatda, sport rollerda yurish, shuningdek suzish, sport mashqlariga mansubdir. Ularning barchasi asosiy mushak guruhlarini mustahkamlashga, suyak, yurak-tomir, nafas olish va asab tizimlarining rivojlanishiga yordam beradi. Bundan tashqari mashg„ulotlar jarayonida bolalarda jismoniy sifatlar (chaqqonlik, tezkorlik, chidamkorlik…), shuningdek, ritmlilik, harakatlar koordinatsiyasi, fazoda mo„ljal olish malakasi rivojlanadi. Velosipedda yurish, konkida uchish vestibulyar barqarorlikni rivojlantiradi. Tegishli kiyimda turli temperaturada toza havodagi mashg„ulotlar quyosh nurida, shuningdek suvda chiniqish modda almashishini kuchaytiradi va chiniqtirishga xizmat qiladi. Bog„, o„rmon, daryoda o„tkaziladigan mashg„ulotlar tabiat go„zalligini ko„rishga imkon beradi, unga nisbatan muhabbatni tarbiyalaydi, estetik his qo„zg„atadi, ijobiy emotsiyalar uyg„otadi.Sport mashqlaridan iborat mashg„ulotlar bolalarga tabiat xodisalarini bilishga (qor, s hamol, muz, suv…) sirg„alish, tormozlanish haqidagi tushunchalarni, shuningdek sportroller, velosiped tuzilishi haqidagi bilimlarini egallashiga imkon beradi. Sport mashqlari – mushaklarni mustahkamlashga, suyak, yurak, qon-tomir, asab tizimini rivojlantirishga yordam beradigan mashqlardir. Ochiq havoda tashkil etiladigan jismoniy tarbiya mashg„ulotlarida bolalarni sport mashqlari va

sport o„yinlari elementlariga o„rgatadi. Bu ishni asosantarbiyachi olib boradi, lekin bolalarning sport mashqlarini bajarish malakalarini egallab va sport o„yinlarini o„ynashni

bilib olishlari uchun ularni doimo sayrlar vaqtida takrorlash va mustahkamlab borish kerak. Ob- havo sharoiti, sport jihozlarining bor-yo„qligi, bolalarning u yoki bu sport

o„yini

va mashqlarini egallab olish darajasiga qarab, tarbiyachi rejada ko„rsatilgan sport turlarini hafta bo„yicha (ertalabki va kechki) hamma sayrlarga taqsimlaydi. Ayrim hollarda bolalar

bir necha o„yin turlarini mashq qilishlari mumkin. Masalan:ba‟zi birlari velosiped uchadilar, ayrimlari stol tennisi va badminton o„ynaydilar keyin esa ular o„zaro o„rin almashadilar. Dastlab tarbiyachi sport o„yinlari va mashqlari dam ishtirok etishga jismoniy tarbiya mashg„ulotlarida mashqni yetarlicha o„zlashtirmagan bolalarni jalb yetadi. Keyinroq esa hamma bolalarning faol bo„lishiga harakat qilishi kerak. Bolalar faqat sport o„yinlari elementini o„zlashtirib olishlari emas, balki ularning asosiy qoidalarini foydalanayotgan sport inventarlarining qismlari nomini, ularni asrab-avaylab saqlashni bilishlari lozim. Agar tarbiyachining o„zi sport o„yinlarida faol ishtirok etsa, bolalarning xatti- harakatiga rahbarlik qilsa, sport o„yinlariga o„rgatish ancha tezlashadi. Velosipedda uchishga o„rgatish metodikasi Maktabgacha tarbiya muassasalarida uch g„ildirakli va ikki g„ildirakli velosipedlardan foydalaniladi. Avvalo bolalarni velosipedda yurish qoidalari bilan tanishtiriladi. Bolalar ikki yoshdan uch g„ildirakli, besh yoshdan ikki g„ildirakli velosipedda yurishga o„rgatiladi: velosipedga o„tirishga undan tushishga, to„g„riga, aylana bo„lib, «ilon izi» bo„lib haydash, ortga burish topshirig„i beriladi. Shundan so„ng bolalarni velosipedda to„g„riga haydash, burilishlar qilishga (kattalar yordamida) o„rgatiladi. Velosiped uchishga o„rgatishda bolalarni ketma-ket tarzda mashqlarga o„rgatish lozim:- velosiped qismlari bilan tanishish;- rulni ushlab velosipedni to„g„ri, aylana bo„ylab haydash; - oyoqni o„rindiq ustidan oshirib o„tkazib joyida turgan velosipedga o„tirish (bunda o„rindiq bolaning oyoqlari yerga tegadigan holatga tushirilgan bo„lishi kerak);- oyoqlari bilan yerdan itarilib, to„g„ri yo„ldan velosipedda muvozanat saqlab uchish (1 – 2 marta tarbiyachi velosiped egaridan ushlab yordam beradi, keyin bola mashqni mustaqil bajaradi);- oyoqlarini ko„tarib, muvozanat saqlab, kichikroq masofani yurib o„tish (oyoqlar yordamida yerdan itarilish bilan tezlik olinadi);- oyoqlar bilan yerdan itarilib, to„g„ri yo„ldan kichikroq masofalarni o„tish (bunda avval bir oyoq, keyin har ikki oyoq

pedalga qo„yiladi);- oyoqlar bilan yerdan itarilib tezlik olgandan keyin oyoqlarni pedalga qo„yish va uni aylantirish, oyoqni pedaldan olish va ularni yerga tekkizib, velosipedning yurishini sekinlashtirib uni to„xtatish;- pedallarni aylantirib, to„g„ri yo„ldan velosiped uchish; - katta aylana bo„ylab uchish; - to„xtash va velosipeddan tushish; yo„nalishga hamda boshqa velosipedchilardan 4-5 metrlik masofaga rioya qilib, aylana bo„ylab velosiped uchish.Tarbiyachi velosipedga o„tirishni, qoidalarning bajarilishini, harakatlarni dozalashni kuzatib boradi.Agartoliqish alomatini sezsa, bolaga haydashni bas qilishni aytadi.

3.