О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Mahmud tepa 
— Qashqadaryo viloyati Koson rayonidagi qishloq. Qishloqning oldingi 
nomi «Qoratelpak» bo`lgan. Qishloq axlining aksariyati qoratelpak kiyib yurganidan shunday 
nom olgan, deyishadi. Keyinchalik odamlar chakalakzor va tepalarni o`zlashtirib, yangi 
qishloq barpo qilganlar. Ishboshi Mahmud ismli oqsoqol bo`lgan ekan. O`sha vaqtdan 
boshlab Mahmud ota o`zlashtirgan tepa, keyinchalik Mahmud tepa deb atala boshlagan, 
qishloq nomi esa o`z holicha qolavergan. 
Kitob
  —  Qashqadaryo  viloyatidagi  shahar.  SHaxdrni  uch  tomondan  tog`lar,  ya`ni 
Ziyovuddin  tog`ining  davomi,  Qo`rg`on  tog`,  orqa  tarafidan  esa  Taxta  qoracha  tog`i  va  shu 
tog`ning davomi o`rab olgan. Kitob nomining kelib chiqishi o`qiydigan «kitob» so`zidan emas, 
balki  tojik  tilidan  olingan  «kift»  —  elka,  «ob»  —  suv,  ya`ni  «elkadagi  suv»  degan  ma`noni 
bildiruVchi  «kiftob»  so`zidan  kelib  chiqqan  bo`lishi  mumkin.  Haqiqatan  ham  bu  nom  to`g`ri 
qo`yilgan,  chunki  Kitob  rayonining  ikki  tomonidan  ikkita  daryo  —  Qashqadaryo  va  Oqdaryo 
oqib o`tadi. Kitob rayoni janubdan SHahrisabz rayoni, shimol va g`arbdan Samarqand viloyatiga 
qarashli  Jom  deb  atalgan  qishloq  bilan,  sharqdan  esa  Tojikiston  tog`lari  bilan  chegaralangan. 
Kitob  rayoni  kundan-kunga  rivojlanib  bormoqda.  Kitob  posyolkasida  qurilgan  to`rt  qavatli 
ma`muriy  binolar  va  qishloq  xo`jalik  idorasi,  zamonaviy  oziq-ovqat,  kiyim-kechak,  poyabzal, 

---

 
84 
bosh  kiyimlar,  atir-upa,  uy-anjomlar,  attorlik,  «Bolalar  dunyosi»  do`konlari  binolari  shahar 
ko`rkiga  ko`rk  qo`shib  turibdi.  SHuningdek,  500  o`rinli  «O`zbekiston  50  yilligi»  kinoteatri, 
mehmonxona  binolari,  «Paxtakor»  sport  jamiyati  va  shu  kabilar  kitobliklar  xizmatida.  Kitob 
rayonida  sakkizta  kolxoz,  to`rtta  sovxoz  bor.  Bularning  xammasi  don  etishtirish,  chorvachilik 
bilan  shug`ullanadi.  Ikki  sovxoz,  ya`ni  «Qishlik»  hamda  «Palandara»  sovxozlari  uzumchilik, 
chorvachilik, sabzavot va poliz ekinlari, tamaki xom ashyosi etishtiradi.
 
«Qishlik»  sovxozi  Kitob  rayonining  shimol  tomonidan  joylashgan.  Sovxozni  «Qaynar» 
deb  ham  atashadi.  Bunday  atalishining  boisi  shuki,  qishloqda  katta  chashma  joylashgan.  Bu 
chashma  «Qaynar  buloq»  deb  ataladi.  Qaynar    buloq  sovxozning  eng  yuqorisida  joylashgan. 
CHashmadan  butun  sovxoz  suv  ichadi.  Qishloq  qariyalari  chashma  haqida  ko`pgina  rivoyatlar 
to`qishgan.  CHashmaning  o`rtasida  ikki  tup  daraxt  o`sadi.  Qariyalarning  aytishicha,  agar  shu 
daraxtni birov sindirsa yoki uning yonida biron nojo`ya ish qilib qo`ysa, uning ko`zi ko`r, qo`li 
yoki oyog`i shol, ya`ni jonsiz bo`lib qolar ekan. SHuning uchun ham bu joyda hech kim nojo`ya 
ish  qilmaydi.  Faqatgina  sovxoz  ishchilari  buloq  suvi  toza  bo`lishi  uchun  gir  atrofini  betondan 
devor  qilib  ustini  yopib  qo`yishgan.  Sovxoz  hududida  bir  necha  sayrgoh  joylar  bor.  SHulardan 
biri «Etti qiz g`ori», «Ahmad g`ori», «Qirq qiz» degan joylar bo`lib, bu joylar ayniqsa bahorda 
kishining bahri-dilini ochadi.