О`zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

mablag`ning 
ozligi sababli rasadxona tadqi-qot ishlaripi rsjali ravishda muntazam olib 
bora olmadi.
 
O`lkani  o`
rganishda 
statistika  qo`mitalari  ham  muhim  rol’  o`ynadi.  1868   
yil   
yanvarda  
Turkiston  statistika  qo`mitasi  tuzildi.  Uning  tashabbusi  bilan  1872  yildan  «Turkiston  o`lkasi 
statistikasi  uchun  materiallar»  nomli  to`plam  chiqarila  boshlandi:  (1872—1876  yillar  ichida 
hammasi  bo`lib  5  to`plam  chiqarildi.)  1887  yil  birinchi  yanvardan  boshlab  Sirdaryo 
(Toshkentda),  Samarqand  (Samarqandda),  Farg`ona  (YAngi  Marg`ilonda)  viloyatlari  statistika 
qo`mitalari  tuzildi.  qo`mitalar  viloyatlarga  xos  obzorlar  nashr  qilib,  ularda  «tabiiy  va  ishlab 
chiqarish ishlari», xalq xo`jaligi, sug`orish tizimlari,  yo`llar, aholi va uning mashguloti, o`lpon 
va  soliqlar,  ma`muriy  tuzilish,  sog`liqni  saqlash  va  maorif,  jamoat  obodonchiligi,  ob-havo 
kuzatishlari  va  hokazolar  haqidagi  mufassal  ma`lumotlar  berildi.  1886—1913  yillarga  oid 
«Sirdaryo viloyati obzorlari» (Toshkent, 1887—1916 yillar), 1884—1913 yillarga oid «Farg`ona 
viloyati  obzorlari»  (YAngi  Marg`ilon-Skobelev,  1889—1916  yillar)  nashr  qilingan  edi. 
qo`mitalar •bulardan tashqari yana o`z ishlari haqida hisobotlar va boshqa kitoblarni ham nashr 
qildirdi.  
O`rta  Osiyo  xalqlarining  turmushiga  bag`ishlangan,  ilmiy  va  o`lkashunoslikka  doir  turli 
xabarlar  va  maqolalar  «Turkestanskie  vedomosti»  hamda  «Turkiston  viloyatining  gazeti» 
(Toshkent, 1870—1917 yillar) va boshqa mahalliy matbuotda muntazam bosilib turdi.
 
1870  yilda  Toshkentda  ochilgan  Turkiston  xalq  kutubxonasi  (hozirgi  Alisher  Navoiy 
nomidagi  O`zbekiston  milliy  kutubxonasi)  o`lkani  o`rganish  bilan  shug`ullanuvchi  barcha 
tadqiqotchilar,  ayniqsa  mahalliy  xodimlar  uchun  katta  ahamiyatga  ega  bo`ldi.  Kutubxona 
tashabbuskor  bibliofillar  (kitob  muxbirlari)  va  bibliograflarning  ko`rsatgan  faoliyati  asosida 
o`lkani o`rganishga doir qimmatli asar va materiallar bilan boyib bordi.   Kutubxona    ochilishi    
vaqtida    faqat  1700 jild kitob bor edi, 1917 yilga kelib undagi kitoblar soni 80 ming jildga etdi^ 
Kutubxona  fondida  saqlanayotgan  adabiyot  va  manba  majmualaridan  «O`rta  Osiyoga,  ayniqsa 
Turkiston  o`lkasiga  taalluqli  Turkiston  asarlar  va  maqolalar  to`plami»  juda  ham  qimmatli  asar 
bo`lib, shu kunlarda ham o`z axamiyatini yo`qotmagan.
 
Bu  to`plamni  tuzish  ishlarini  ko`zga  ko`ringan  rus  bibliografi  V.  I.  Mejov  Peterburgda 
1868 yildan boshlab 20 yil davomida olib borgan edi. 1888 yilda «Turkiston to`plami»ga kirgan 
katta-katta jildlarning soni    416    ga    etganda    (bular    1867—1887    yillarda