O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Neytral 

-

  bu  nometallik  uslub.  Bu  uslub  tovushlarida  ,,metalloo” 

eshitilmaydi. Uning harakteri ko‘pincha yumshoq alla sifatida kuylanadi. Neytral 

uslub  bu  shunday  uslubki  bunda  siz  yumshoq  ovoz  nafas  olishni  zararsiz 

kuylashingiz  mumkun.  Neytralning  2  ta  qatiy  turi  bor  :  tabiiy  neytral  va  notabiiy 

neytral. Gohida ikkala turi individual tarzda ko‘rsatiladi. Neytral uslubiga hos ovoz 

ohangi janing keng ochilishi orqali topiladi. 

Ommabop  musiqada  havoli  Neytral  uslubi  sokin  passajlarni  chiqarishda 

ishlatiladi ayniqsa xrillagan tovushlar talab qilinganda. Klassik musiqada bu uslub 

noyob  effect  sifatida  ishlatiladi.  Har  kuni  xirillab  yoki  pichirlab  gapirganimizda 

ham havoli Neytral uslubidan foydalaniladi.  

Havosiz Neytral uslubi ommabop musiqada ko‘p ishlatiladi qachonki sizga 

toza musiqiy xirillashsiz tovushlar kerak bo‘lsa. Klassik musiqada havosiz Neytral 

uslubi  ham  ayollar  ham  erkaklar  tomonidan  sokin  kuylashda  ishlatiladi  yani 

pianissimo  va  nozik  ohanglarni  ko‘rsatishda  (ovozning  asta  sekin  yoqolib 

borishida).  Ayollar  klassik  musiqani  ijro  etishganda  ovozning  yuqori  registridan 

---

149 

 

foydalanishadi. Kundalik hayotimizda biz sokin va xirrillashlarsiz gapirganimizda 

havosiz Neytral uslubini qo‘llaymiz. 

Ovozning  barcha  ohanglari  va  tovush  ranglari  Neytral  uslubidan  erkaklar 

va  ayollar  tomonidan  qo‘llanilishi  mumkun.  Umuman  olganda,  Neytral  uslubi 

sokin ovoz pionissimodan o‘rta ovoz messofortegacha bo‘lgan oraliqda ijro etiladi. 

Havosiz  Neytral  uslubida  juda  baland  (ff)  ovozga  erishish  mumkun  ayniqsa 

ovozning  yuqori  qismida.  G‘arb  mamlakatlarida  Neytral  uslubi  kuylashni 

o‘rgatishda eng odatiy o‘qitish uslubidir (ayollar uchun) cherkov va maktab xorlari 

uchun ko‘p ishlatiladi. 

Kurbing

  -  yarim  metallik  uslub  hisoblanadi.  Bu  uslubga  notalashtirishda 

kam  eotibor  beriladi.  Kurbing  barcha  metal  uslublar  orasida  eng  yumshoq  va 

mayini hisoblanadi. Uning  tovushlari  mayus,  mungli  va oir  bo‘lib,  qorin  oriidagi 

nolalarga o‘xshab ketadi.  

Kurbing  mashxur  ommabob  musiqada  ishlatiladi,  ayniqsa,  qachonki  unli 

tovushlar kuylanganda va metalning muayyan miqdorda kerak bo‘lganligida, xuddi 

soul  yoki  RonB  uslublaridagi  tovushlaridek.  Kurbing  klassik  musiqada  qachonli 

erkaklar  o‘rta  tovushda  (mf)  butun  qatorni  kuylaganda  va  ayollar  baland  (f) 

tovushda  o‘rta  qismini  va  ayrim  xollarda  oxirgi  qismini  kuylaganda  ishlatiladi. 

Kurbing  harkuni  siz  baqirganingizda,  nola  qilganingizda  yoki  dod  solganingizda 

qo‘llaniladi. 

Kurbingni  erkaklar  va  ayollar  ovozning  har  xil  qismi  orqali  ishlatishadi. 

Tovushning  ranggi  juda  ko‘p  o‘zgarib  turishi  mumkin.  Barcha  unlilar  ham 

ishlatilishi  mumkin.  Shunga  qaramasdan,  ovozning  yuqori  qismida  unlilar  “o” 

(ayollarda),  “uh”  (och  qolganda)  va  “i”  (o‘tirganda)  ga  qarab  yo‘naltiriladi. 

Kurbing  tovushi  ko‘p  yoki  kam  qolishiga,  uslublarning  pastdan  (mp)  balandga 

(mf) jaranglashiga qarab boshqa uslublar bilan taqqoslanadi. Bu uslubda juda ham 

past yoki baland kuylash mumkin emas.