O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi


-§. Tovush xujumi tovush hosil qilish nazariyasi



Download 24,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/217
Sana21.01.2022
Hajmi24,55 Mb.
#393960
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   217
Bog'liq
13818 1631871226

4-§. Tovush xujumi tovush hosil qilish nazariyasi. 

 

Tovush  xujumi  -  kuylashga  uzgacha  ifoda  beruvchi  vosita,  tovush  paydo 



bo’lish  vaqti.  Ovoz  pardalari  jipsligiga,  nafas  chiqarishning  kuchi  va  xarakteriga 

qarab  tovush  xujumi:  qattiq,  mayin  va  nafas  olishdan  keyingi  xujum  bo’lishi 

mumkin.  

Tovush xujumi ovoz paylari tebranishini yaxshi xis etishga yordam beradi. 

Tovush  xujumi  nafaqat  ifoda  beruvchi,  balki  ovoz  apparatiga  pedagogik  ta’sir 

uchun  eng  zarur  vositalardan.  Tovush  xujumi  orqali  pedagogik  ta’sir  metodi, 

xonandaning  ovoz  teshigi  xaddan  ziyod  aktiv  ishlasa,  yoki  sust  ishlagan  vaqtda 

qo’llaniladi.  

Xar bir xonanda tovush xujumi turlarini yaxshi bo’lishi zarur. Ovoz xosil 

qilishning  ikki  teoriyasi  mavjud:  mioelastik  (mushak  va  paylar  elastikligi)  va 

neyroxronaksik.  

Mioelastik  teoriyasi  asosi  quyidagicha:  ovoz  xosil  bo’lishi  uchun  ovoz 

paylarining  to’la  ishlashi  va  uning ostidagi xavo  bosimini ko’tarish,  tovush  xosil 

bo’lishi  uchun  esa  ovoz  paylari  ish  faoliyati  uchun  kerakli  tonusning  bo’lishi 

yetarli. Tebranishning o’zi ovoz paylari osti bosimining passiv xarakati ta’siri bilan 

amalga oshiriladi.  

Neyroxronaksik  teoriyasi  -  (Faransiyadik  olim  R.Yusson  taklifi).  Ovoz 

paylarining tebranishi - xiqildoqning bevosita funksiyasi natijasidir.  

Keyingi  yillarda  ilmiy  izlanishlari  natijasi  shuni  ko’rsatadiki  mioelastik 

teoriyasi  neyroxronaksik  teoriyasiga  qaraganda  to’g’ri  va  mukammalroq,  bu  esa 

mioelastik teoriyasi ovoz xosil qilishda qo’llash uchun mos degani.  

Qorin  muskullari  tortilishi  davomida  muskullari  son  suyagi  tortishi 

davomida muskullar son suyagi tortilishi bo’ladi. Bu sa'y-harakat qorin muskullari 

va  yaroqli  va  ohangli  asosiy  qismidr.  Shunga  qaramasdan  qachon  qarshilik 

ko;satish  tugaganda  kuy  boshlanadi,  misol  uchun  siz  qisqartirganda  qorinni,  bel 

bo’g’imini misol uchun ruhiy bilimlarini so’ng bu odatda uncha foydalanilmaydi. 

Bu  tashqi  tomonda  ushlab  turiladi. Energiyani  behuda  sarflamaslikni  siz  bu narsa 



211 

 

kerak  bo’lmaguncha  ishlatmang.  Siz  bundan  foydalaning.  Qiyin  kuylarni  ijro 



etayotganingizda xususan katta fizik ishlar yaxshi ishlarda tugatiladi. 

Nazorat  qilish  faqat  yarim  metal  turidir.  Bu  arzimagan  metal  ilovadir.  Bu 

ovoz  arzimagan va og’ir  bosiq  alamli  yoki  sokin,  yoqimli  qachonki sen  shikoyat 

qilganda.  Chunki  oshqozonning  og’riganda  nazorat  qilish  ta'sis  etilgan  asos 

solingan ushlab turilganda nazorat qilish foydalaniladi. Klassik musiqada erkaklar 

tomonidan o’rta musiqalarni tinglaganda ularning butunicha chegara miqdorigacha 

ayollar  qattiq  ovozda  kuylashganda  ovoz  tarqaladi,  ba’zida  kuyning  avjida 

kelganda  Nola  qilganda,  shikoyat  qilganda  va  g’ingshiganda  nazorat  qilishga 

to’g’ri keladi. 

Tovush  rangbarangligi  -  boshqalarga  qaraganda  ko’proq  bo’lishiga 

qaramasdan  hamma  turlar  yorqinlashtirilgan  yoki  qorong’ilashtirilishi  mumkin. 

Tovush  rangbarangligi  kengaytiruvchi  teshiklarni  o’z  ichiga  oluvchi  naychalari 

tepasidagi  tovush  oqimiga  hosil  qilinadi  tovush  oqimining  shakli  va  hajmi  unli 

rangiga  juda  katta  axamiyat  kasb  etadi.  Barcha  ashulachilar  tovush  oqimiga  ega, 

shuning  uchun  ham  ularning  tovush  rangbarangligi  turlaydi  agar  tovush  oqimi 

katta bo’lsa tovush ranbarangligi oqimi kichkina bo’lsa bo’ladi. Tovush oqimining 

shakli  turli  yo`nalishlarda  o’zgartirilishi  mumkin  shuning  uchun  ham  sizning 

ovozingizning tovush rangbarangligi turli yo`llari mavjud 3 ta eng muhum qoidaga 

bo’ysunish va qoidaga bo’lishini yodda tuting. Siz tovush oqimining quyidagilarni 

o’zgartirish orqali o’zgartirishingiz mumkin. Hiqildoq joylashuvi, til shakli, og’iz 

shakli,  yumshoq  tanglayning  joylashuvi,  burun  teshigining  ochilishi,  o’sha 

omilining  hammasi  xar-bir  omilning  tovush  rangbarangligiga  uchun  alohida 

o’rganilishi kerak agar hamma pullarni alohida nazorat qilsangiz ular turli tovush 

rangbarangligi haqida erishish uchun turli yo’llar orqali birlashishi mumkin. 

 

 


Download 24,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish