O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

     2-topshiriq. Matnni o‘qing. Matn yuzasidan savollar tuzing.  

Muloqot va uning turlari

 

    Muloqotning  hayotimizdagi  shakl  va  koʻrinishlariga  kelsak, 

uning  har  bir  shaxsning  hayotiy  vaziyatlarga  mos 

keladigan, 

oʻsha 

vaziyatlardan 

kelib 

chiqadigan 

---

30 

 

Aloqaning

 

asosiy maqsadi 

ma‘lumot 

berish,  aniq  

nuqtai nazarni 

amalga oshirish 

yoki harakatga 

erishishdir.

 

koʻrinishlari va turlari haqida gapirish mumkin.  

Har  qanday  muloqot  yo  rasmiy  yoki  norasmiy  tusda  boʻladi.  Agar,  rasmiy 

muloqot  odamlarning  jamiyatda  bajaradigan  rasmiy  vazifalari  va  xulq-atvor 

normalaridan  kelib  chiqsa  (masalan,  rahbarning  oʻz  qoʻl  ostida  ishlayotgan 

xodimlar bilan muloqoti, professorning talaba bilan muloqoti va hokazo,) norasmiy 

muloqot  –  bu  odamning  Shaxsiy  munosabatlariga  tayanadi  va  uning  mazmuni 

oʻsha  suhbatdoshlarning  fikr-oʻylari,  niyat-maqsadlari  hamda  emotsional 

munosabatlari bilan belgilanadi. Masalan, doʻstlar suhbati, poyezdda uzoq safarga 

chiqqan  yoʻlovchilar  suhbati,  tanaffus  vaqti  talabalarning  sport,  moda,  shaxsiy 

munosabatlar borasidagi munozaralari. Odamlarning asl tabiatlariga mos boʻlgani 

uchun  ham  norasmiy  muloqot  doimo  odamlarning  hayotida  koʻproq  vaqtini  oladi 

va  bunda  ular  charchamaydilar.  Lekin,  shuni  ta‘kidlash  kerakki,  odamda  ana 

shunday muloqotga ham qobiliyatlar kerak, ya‘ni uning qanchalik sergapligi, ochiq 

koʻngilligi,  suhbatlashish  yoʻllarini  bilishi,  til  topishish  qobiliyati,  oʻzgalarni 

tushunish  va  boshqa  shaxsiy  sifatlari  kundalik  muloqotning  samarasiga  bevosita 

ta‘sir koʻrsatadi. Shuning uchun, hamma odam ham rahbar boʻlolmaydi, ayniqsa, 

pedagogik  ishga  hamma  ham  qoʻl  uravermaydi,  chunki,  buning  uchun  undan 

rasmiy, ham norasmiy muloqot texnikasidan xabardorlik talab qilinadi. 

Faktlar,  gʻoyalar,  fikrlar,  hissiyot  va  aloqalarning  almashinuv 

jarayonidir.  Kommunikatsiya  yakka  shaxslar  va  tashkilotlarning  

mohiyat  vatushunchalarini  bir-birlari  bilan  boʻlishish  vositasidir. 

Insoniyatning  toʻsiqlar  va  chegaralar  osha  aloqa  qilish  qobiliyati 

insoniyat  rivojiga    hissa  qoʻshgan.  Dunyo  bo‗ylab  tez  va  samarali 

aloqa  qilish  qobiliyati  dunyoni  toraytirdi    va  «globalizatsiya»ni   

haqiqatga aylantirdi. 

Kommunikatsiya  muayyan  mamlakat  yo  madaniyat  yoki  bir 

tilda  soʻzlashuvchilar  guruhiga  mansub  odamlarning  bir-birlari 

bilan  va  boshqa  mamlakat  yo  madaniyat  yoki  bir  tilda 

soʻzlashuvchilar    guruhiga    mansub  odamlar  bilan    oʻzaro 

faoliyatlari va aloqa qilishlarida muhim oʻrin tutadi.  Kommunikativ 

---

31 

 

aloqa  inson hayotiga ma‘no qoʻshadi. U munosabat yaratishga va 

muhabbatni  shakllantirishga  yordam  beradi,  oʻzaro  tushunishni 

ragʻbatlantiradi.  U  bizning  butun  jahon  toʻgʻrisidagi  bilimimizni 

boyitib, turmushimizni munosib qiladi.