O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta'lim vazirligi

 
3. Iqtisodiy bilim va iqtisodiy savodxonlik 
 
Har  qanday  jamiyatda  ta‘lim  asosiy  о‗rin  tutadi.  Ta‘lim  hozirgi  kunda  odamlar, 
mamlakatning  madaniy,  iqtisodiy  va  huquqiy  va  boshqa  jihatlardan  rivojlanishining  asosiy 
komponenti,  unsuri  hisoblanadi.  Juda  kо‗p  mamlakatlarda  ta‘limni  rivojlantirish  mamlakatning 
eng  muhim,  zarur  ustuvor  yо‗nalishlaridan  biri  sifatida  qaraladi.  Jumladan,  О‗zbekistonda  ham 
davlat siyosatining ustuvor yо‗nalishi sifatida qaraladi. 
Davlatning  ta‘lim  siyosatidagi  bosh  masala  malakali  har  tomonlama  komil  insonni 
tarbiyalash, mutaxassislar tayyorlashni mehnat bozori talablariga moslashtirishdir. 
Ta‘limni  sotsial  jihatdan  ahamiyati  kо‗p  jihatdan  iqtisodiy  jihatdan  tayyorgarligi  bilan 
aniqlanadi.  Bо‗lajak  mutaxassislar  iqtisodiy  masalalarni  tushunishi,  iqtisodiyotdagi  turli 
tendensiyalarni aniqlay bilishi, amaliy faoliyatga tayyor bо‗lish lozim. 
Iqtisodiy  ta‘lim  strategiyasi  davlatning  strategik  maqsadlariga  bо‗ysungan  xolda  kelib 
chiqadi.  Fanning  vazifasi  -  iqtisodni  turli xilligini  hisobga  olgan  xolda  obyektiv  qonuniyatlarini 
о‗rganish, ochib berishdir. 

---

Ta‘lim  tizimi  rivojlanishning  strategiyasi  doirasida  rivojlanish  ta‘lim  jarayonining  о‗zini, 
mazmunini isloh qilish zaruriyatini keltirib chiqaradi. 
Ta‘limni  isloh  qilish  faol,  mustaqil  fikrlovchi,  yuqori  malakali,  ma‘naviy  barkamol 
kadrlarni tayyorlashni talab qiladi. 
Hozirgi paytda О‗zbekistonda iqtisodiy ta‘limga quyidagi talablar qо‗yiladi: 
- sifatlilik, ya‘ni yoshlar talab qilingan darajada bilim, malakaga ega bо‗lishi; 
- barcha yoshlar iqtisodiy bilimlarni о‗rganishi; 
-  samarali  bо‗lish,  ya‘ni  ta‘lim-tarbiyaga  sarflangan  xarajatlar  albatta  maksimal  samara 
berishi kerak. 
Iqtisodiy  bilim  bir  butun  xolda  -  bu  real  dunyoda  iqtisodiy  xodisalarni  inson  tomonidan 
о‗rganish natijasidir. 
Ilmiy bilishning birinchi bosqichida iqtisodiy fikrlarning shakllanishi, uni rivojlanishida eng 
yirik ilmiy maktablarning tutgan о‗rni о‗rganiladi. Biron bir maktab berilgan savolga, masalaga 
aniq javob bermaydi lekin ularni integratsiyasi eng asosiysi fikrlashga, tahlil qilishga о‗rgatadi. 
Iqtisodiy  nazariyalarni  о‗rganish  jarayonida  jamiyatni  turli  sohalari  bilan,  siyosiy, 
ma‘naviy, ijtimoiy jihatdan rivojlanishi bilan bog‗liqligini kо‗rsatib beradi. Iqtisodiy fanni asosiy 
vazifasi  har  bir  aniq  xodisani  nazariy  jihatdan  tushuntirib  berish  uni  sabab-oqibat  mexanizmini 
ajratishdan iborat. 
Hozirgi iqtisodiy fanlarning ajralib turuvchi xususiyati iqtisodiy faoliyatni, uni uchta asosiy 
yо‗nalishlarini  ajratgan  holda  о‗rganishidir:  turli  iqtisodiy  munosabatlar,  aloqalar  jarayonida 
insonning  о‗zini  tutishi,  say-harakati,  tanloviga  e‘tibor  qaratuvchi  yо‗nalish,  institusional 
yо‗nalish va ishlab chiqarish. 
Birinchisida  iqtisodiy  subyektlarni  faoliyatiga  diqqat  qaratiladi.  Bu  turli  tuman  xо‗jalik 
faoliyatining  murakkab  xodisalar  majmuini  ifoda  qilib,  ularni  4-bosqich:  ishlab  chiqarish, 
taqsimot,  ayirboshlash,  iste‘molga  bо‗ladi.  Iqtisodiy  faoliyat  yuritish  uchun  resurslar  va 
mablag‗lar  zarur.  Cheklangan  resurslar  sharoitida  tanlov  muammosi,  resurslarni  samarali 
ishlatishga e‘tibor qaratiladi. 
Institusional  yо‗nalishda  iqtisodiy  faoliyat  mavjud  norma  va  qoidalar  asosida  olib 
borilishiga  diqqat  qaratiladi.  Institutlar,  iqtisodiy  munosabatlar  va  muvofiq  ravishdagi 
muassasalarni о‗z ichiga oladi. 
Uchinchi yо‗nalishda ishlab chiqarish natijasi, iqtisodiy xodisalar moddiy natijasi - ijtimoiy 
mahsulot va uning tarkibi dinamikasiga e‘tibor beriladi. 
Iqtisodiyotga  raqobatbardosh  integratsion  jarayon  tarzida  qarasak,  uni  uch  yо‗nalish  yoki 
bosqichga  bо‗lish  mumkin:  «Iqtisodiyotda  ishlab  chiqarish  omillari  harakati»  nuqtai 
nazaridan raqobatdagi ustunlik xarajatlarga kо‗ra aniqlanadi.