O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti filologiya fakulteti

Yordamchi so‘zlar taraqqiyoti
Hozirgi o‘zbek adabiy tilida uyushiq bo‘laklar hamda juft so‘zlarda ishlatiladigan va yoki –u bog‘lovchilarning o‘rnida qadimgi turkiy tilda …li …li bog‘lovchisi qo‘llanilgan. Misol : Saqintїm, turuq buqalї samiz buqalї arqda bilsar, samiz buqa, turuq buqa tayin bilmaz armis. –(So‘ng) o‘ylab qoldim:“(Birov) turuq buqa deya bilmas emish [ya`ni semiz bilan turuq buqani ajratolmas ekan]” (Tonyuquq 5-6).
Hozirgi “goho” bog‘lovchisining o‘rnida ara bog‘lovchisi qo‘llanilgan. Hozirgi o‘zbek tilida –ki bog‘lovchisi ergash gapni bosh gapga bog‘lashga xizmat qiladi. O‘zbek tilshunosligida –ki bog‘lovchisi fors tilidan o‘zlashgan, sodda gaplari –ki bog‘lovchisi bilan birikkan qo‘shma gaplarni forsiy qolipda yuzaga kelgan, deb qarovchilar ham bor.
Ko‘makchilar. Ko‘makchilar vosita, maqsad, sabab, vaqt, makon va shu kabi munosabatlarni bildirish uchun qo‘llanadigan so‘zlardir. Yodgorliklar tilida birla~ bila, učün, uza~uzra, ičra, ičinda, ara, basa, qat, burun, tegin ko‘makchilari qo‘llanilgan.