O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

K
1
 
— muhit  koeffitsiyenti (gaz uchun 2, tuz eritmasi uchun 1, 
metall eritmalari uchun 0,58), 
K
2
 
— shakl koeffitsiyenti (silindr uchun 
2,  shar  uchun  1), 
K
3
  —  qizdirish  koeffshsheiti  (bir    tomonlama      qizdirilsa,  har 
tomonlama qizdirilsa 1), 
D 
— buyumning   o‘lchami  (maksimal qirqimning minimal 
o‘lchami),  mm. 

---

 
130 
Buyumlarni  zarur  temperaturada  tutib  turish  vaqti  (τ
s
)  esa  uglerodli  po‘latlar 
uchun buyum kesimining har bir millimetriga 1,0— 1,5 minut, legirlangan po‘latlar 
uchun  taxminai  2  —  2,5  minut  oliiadi.  Albatta,  konkret  buyumlar  uchun 
aniklangan 
τ
u
 
vaqtga tajriba asosida aniqliklar ham kiritilada.
 
Ilmiy  tekshirishlar  va  kuzatishlar  shuni  ko‘rsatadiki,  austenit  strukturali 
buyum  sovitish  darajasiga      qarab      perlit,      sorbit  va  troostit,      ignasimon   
troostit   va   martensit  strukturalarga aylanadi. Quyida  bu strukturalar haqida   
ma’lumotlar keltiriladi. 
  
Sorbit.
Bu  struktura  perlit  strukturasi  singari  ferritning  sementitli  mexanik 
aralashmasi  bo‘lib,  donlari      maydaroq      bo‘ladi.  Bu  strukturali  po‘latlarning 
Brinell bo‘yicha qattiqligi 
NV = 
2700—3200 MPa oralig‘ida bo‘ladi.