O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

Misni  rudadan  olish.
  Xozirgi  vaktda  80%  gacha  xamma  mislar 
pirometallurgiya usuli bilan rudaning tarkibidan ajratib olinadi, ya’ni sulfidli mis 
konsentratidan (avval ruda flotatsion usulda boyitiladi) eritish orkali olinadi. 20% 
ga  yaqin  mis  esa  turli  rudalardan  gidrometallurgiya  usulidan  foydalanib,  ya’ni 
zaruriy  ruda  turli  eritmalar  yordamida  ishlov  berish  orkali  misni  eritmalarga 
chuktirish yoki kimyoviy usul bilan ajratib olinadi.
29
 
Misni sanoat yuli bilan olish tartibi yoki usuli  juda ko‘p. Pirometallurgiya 
usulida  mis  ajratib  olish  uchun  tegishli  rudalar  turli  konstruksiyalardagi 
pechlar  yordamida  (alangali,        elektr,        shaxtali  pech  lar,    konvertorlar  va 
                                                           
28
 William F.Smith Foundations of materials science and engineyering 2013 p435 
29
 William F.Smith Foundations of materials science and engineyering, 2013. 434-435  

---

 
91 
boshkalarda)  eritilib  olinadi.  Bu  usul  bilan  sulfidli  rudalardan  mis  olish 
texnologiyasi   kuyidagilardan   iborat
. 
Misni rux, qalay, qo‘rg‘oshin, temir, marganets va boshqa elementlar bilan hosil 
qilgan birikmalariga 
mis 
qotishmalari
 
deyiladi. Mis qotishmalarining mexanik hamda 
texnologik  xossalarining  yuqoriligi  korroziyabardoshligi,  yeyilishga  chidamliligi 
sababli sanoatda keng qo‘llaniladi. 
Mis qotishmalari kimyoviy tarkibiga ko‘ra, latunlarga va bronzalarga ajratiladi: