O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

                             Kukun materiallarining xili va xossalari
 
Metall kukunlarining o‘lchamlariga ko‘ra ularni juda ham  mayda (donining 
o‘lchami  0,5  mkm  gacha),  juda  mayda  (doninish  o‘lchami  0,5—10  mkm), 
mayda (donning o‘lchami 10—40 mkm), o‘rta-cha (donning  o‘lchami 40—150 
mkm)  va  yirik  (donining  o‘lchami  150—500  mkm)  xillarga,  zarrachalarining 
shakliga qarab — yassi, teng o‘qli, tolali turlarga ajratiladi. 
Kukun  materiallarning  texnologik  xossalariga  uning  press  formadagi  to‘kma 
zichligi, oquvchanligi va presslanuvchanligi kiradi. 
Temir  kukunlarining  masalan,  PJ2K,  PJ4S  va  boshqa  markalari  bo‘lib, 
bulardagi  shartli  belgilar  quyidagilarni  bildiradi:  PJ  —  temir  kukuni  (poroshok 
jelezniy),  raqam  ximiyaviy  tarkibi  bo‘yicha  gruppasini,  harflar  donadorligini, 
jumladan,  «K»  yirik  (krupnsh),  «S»  —  o‘rtacha  (sredniy),  «M»  —  mayda 
(melkiy) demakdir. 
Kukun  materiallardan  tayyorlanadigan  detallar  konstruksiyasi  quyidagi 
talablarga rioya qilingan holda belgilanmog‘i lozim. 
 

---

 
100 
1.
 
Detallar  devorlarining qalinliklari  keskin farq qilmasligi. 
2.
 
Detallarda  uzun  va  tor  ortiqlar,  ariqchalar,  o‘tkir  burchakli  o‘tishlar   
bo‘lmasligi. 
3. Presslash o‘qiga tik teshikli ariqchalar bo‘lmasligi talab etiladi.