O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/168
Sana19.01.2022
Hajmi3,88 Mb.
#392357
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   168
Bog'liq
2 5294294602528855217

Payvandlanuvchanlik 
-  konstruksion  materiallarning  texnologik  xossasi  bo‘lib, 
materiallarning  belgilangan  payvandlash  texnologiyasi  sharoitida  ishonchli  va 
iqtisodiy jihatdan tejamli birikmalar hosil qila olish xususiyatlaridir, bunday birikmalar 
mahsulotning  konstruksiyasi  va  undan  foydalanish  shartlariga  to‘la  javob  bera  olsin. 
Materiallar ularning payvandlanuvchanligi bo‘yicha to‘rt guruhga bo‘linadi: 

- yaxshi payvandlanuvchan; 
II 

qoniqarli 
payvandlanuvchan; 
          SH 

cheklangan 
payvandlanuvchan; 
           IV - yomon payvandlanuvchan. 
Materiallarning payvanddanuvchanliga yomonlashib borishi bilan  birikmada 
darz,  bo‘shliq,  shlak  kiritmalari  kabi  nuqsonlarning  hosil  bo‘lishiga  moyillik 
ortadi. 
Payvand 
konstruksiyaning 
texnologikligi 
deganda 
materiallarning 
tanlanishi va konstruktiv yechim shunday bo‘lishi kerakki, ular payvandlash ishlarini 
turli  usullar  bilan  har  xil  rejimda  bajara  olish  mumkinligiga  yo’l  qo‘yib, 
shuningdek,  texnologik  jarayon  operasiyalarining  ko‘pchilish  mexanizasiyalashgan 
va avtomatlashtirilganlik darajalari xamda  ish  unumdorligi  imkoniyat  boricha 
yuqori,  payvandlash  materiallari va  ish  turlarining  tannarxi pastroq,  payvandlash 
deformasiyalari  va  kuchlanishlari  minimal  darajada  bo‘lsin.  Texnologiklikni 


 
218 
ta’minlash uchun yuqorida keltirilgan va boshqa barcha omillar chuqur taxlil qilinishi 
zarur. 
Elektr yoyi yordamida payvandlash usuli 
Elektr yoyi yordamida payvandlash usuli Payvandlashning termik sinfiga oid 
va  mavjud  Payvandlash  usullari  ichida  eng  tarqalgandir,  yetarli  darajada 
avtomatlashtirilgan,  turli  o‘lchamdagi  har  xil  konstruksiyalarni  ishlab 
chiqarish  imkoniyatlariga  ega.  Bunda  issikdik  manbai  sifatida  elektrodlar  yoki 
elektrod bilan payvandlanayotgan zagotovkalar orasida yonadigan elektr yeyi xizmat 
qilib, 
yoy 
payvandlanadigan 
zagotovkalar 
chekkalarini 
qizdirish 
va 
suyuqlantirish  vazifasini  amalga  oshiradi.  Elektr  yoyi  -  ionlashgan  gaz 
muhitidaga katta quvvatli elektr razryadidir. 
Elektr yoyi yordamida payvandlash quyidagi usullar bo‘yicha bajariladi: 
1)
 
Ko‘lda (dastaki) elektr yoyi yordamida payvandlash. 
2)
 
Flyus qatlami ostida elektr yoyi yordamida avtomatik payvandlash. 
3)
 
Flyus qatlami ostida elektr yoyi yordamida yarim avtomatik payvandlash. 
4)
 
Himoya gazlari muxitida elektr yoyi yordamida payvandlash. 
Qo‘lda payvandlashning o‘zi quyidaga ikki turga bo‘linadi; 
1.  Erimaydigan      (W  yoki  ko‘mir,  grafit)  elektrod  bilan  payvandlash    yoki  
N.N.Benardos  (1882  y.)  usuli  bo‘yicha payvandlash. 
2. Eruvchan (metall) elektrod bilan  payvandlash yoki N.G.Slavyanov (1888 y.) 
usuli bo‘yicha payvandlash. 
Slavyanov  usuli  keng  qo‘llanilib,  elektrod  turli  metallardan  tayyorlanib,  usti 
qoplamali bo‘ladi. Qoplamaning vazifasi  payvandlash zonasini havo ta’siridan 
himoya  kilish,  elektr  yoyining  stabil  yonishini  ta’minlash,  zararli  kiritmalarni 
payvandlash  vannachasidan  chiqarib  yuborish  hamda  payvand  chok  metallini 
legarlashdan iborat. 


 
219 
So‘nggi  yillarda  kukunli  to‘ldirgichga  ega  bo‘lgan  maxsus  elektrodlar 
qo‘llanila boshlandi (Dris, 275). 
Tok  manbalariga  o‘zgaruvchan  tokda  payvandlash  uchun  payvandlash 
transformatorlari (TS-500, TSHS-3000-1, ...), o‘zgarmas toqda payvandlash uchun esa 
payvandlash  preobrazovatellari  (PSO-120,  PSM-1000-4,...)  yoki  agregatlari  (ASB-
300-7,...), payvandlash to‘g‘rilagichlari (VSS-120-4, VKS-500-1) kiradi. 
Qo‘lda  elektr  yoyi  yordamida  payvandlash  texnologik  rejimi  quyidagi 
parametrlar bilan ifodalanadi: payvandlash tokining  kuchi J, A; lektrodlar diametri 
de, mm; yoyning uzunligi, l, mm ; yoyning kuchlanishi, Uyoy (Uyoy 

30-60 V, 
ba’zan 50-70 V), Payvandlash tezliga, V, m/soat. Bu parametrlarni to‘g‘ri tanlash va 
boshqarish  orqali  katta  ish  unumdorliga  payvandlashga  sarf-harajatlarning  minimal 
bo‘lishiga erishiladi. 
Mavzuni o‘qib o‘rganishda quyidagilarga e’tibor berish tavsiya etiladi; 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   168




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish