O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti “mehnat ta’limi” kafedrasi

Moylovchi materiallar
. Ishqalanib ishlaydigan detallarning 
ishqalanish yuzalarini moylashga xizmat qiluvchi materiallar 
moylovchi 
materiallar 
deyiladi. Moylar detallarning korroziya-bardoshligini oshirish, 
yeyilishini kamaytirish va ekspluatatsioi muddatini uzaytirish uchun xizmat etadi. 
Moylar suyuq, qattiq va qo‘shilmali bo‘ladi. Suyuq moylarga mineral, o‘simlik, 
hayvop moylari kiradi. Mashinasozlikda ko‘p fsshdalaniladigan moy mineral 
moylardir. Bu moylarga texnik vazelin, mashina va si-lindr moylari kiradi. Ular 
bilan bir qatorda sovun aralashti-rilgan qattiq moylar (solidol, tavot, texnik 
vazelin) dan ham foydalaniladi. 
Qo‘shilmali moylarda sovundan boshqa grafit, talk, slyuda-lar ham bo‘ladi. 
Moylarni tanlashda ishqalanuvchi detallar kons-truksiyasiga, ish sharoitiga 
(nagruzka, temperatura, muhit), o‘zaro ishqalanuvchi materiallarga qaraladi. 

---

162 
Moylarning asosiy xarak-teristikasiga qovushoqligi, alangalanish temperaturasi 
kiradi. Eng yuqori qovushoq moy mineral moy bo‘lib, uning qovushoqligi 17—
22 Pa dir. Mashinasozlikda zichlash materiallari sifatida charm, asbest, karton va 
boshqalar, qistirmalar sifatida charm, asbest, karton va boshqa materiallardan 
ham foydalaniladi. 
Yelim.
39
 
Turli material bo‘laklarini o‘zaro biriktirishda yelim-lardan keng 
foydalaniladi. Ularning xillari ko‘p, albatta. Ma-salan, yelimlarga yog‘och, 
kazein, suyak, baliq yelimlari, dekstrin, kraxmal va boshqalar kiradi. Har qanday 
materialni yelimlab yopishtirishda yuzalarni avval kir, zangdan tozalash, ular 
tekis-lab moslangach yaxshi yopishadigan yelimlar tanlash lozim.
13- MAVZU METALLURGIYA JARAYONI TO‘G‘RISIDA UMUMIY 
TUSHUNCHALAR. DOMNA PECHINING TUZILISHI. DOMNA