O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti «turizm» kafedrasi bekjanov d

Taymsher.
(Timshare, inglizchadan tarjima qilinsa «Vaqt qismi» degan ma‘noni 
beradi) - bu birgalikdagi egalik, aniqrog‗i klubli joylashtirish vositalarini ulardan 
ma‘lum vaqt ichida foydalanish huquqi bilan uzoq muddatga ijaraga olish (misol uchun, 
30-50 va ko‗proq yil davomida har yili bir haftaga) dir. Klassik taymsher xususiyatlari 
shundan iboratki, dam olishning ma‘lum davriga mulk egasi ekanligi haqida sertifikat 
mavjud bo‗ladi. Bir qator mamlakatlarda taymsher meros qilib berilishi, garov vositasi, 
kreditni ta‘minlash va boshqa vositalar sifatida foydalanishi mumkin. 
Ixtisoslashgan muassasalar
ham turistlarga xizmat ko‗rsatish uchun 
mo‗ljallangan. Ular nomerlarga ega emas. Bu yerda boshpana bo‗lib binolar, kollektiv 
uxlashxonalari yoki maydonlar xizmat qiladi. Ixtisoslashtirilgan muassasalar tunash 
uchun joy beradi. Ammo turistlarni joylashtirish ular uchun bosh vazifa emas. Bu 
guruhga sog‗lomlashtirish muassasalari (sanatoriyalar, reablitatsiya markazlari, 
«Sog‗lomlashtirish firmalari» va boshqa.), dam olish va mehnat qilish, jamoat transporti 
vositalari, uxlash xonalari bilan jihozlangan (poyezd, kema) vositalar, shuningdek 
kongress-markazlar tipidagi binolar kiradi. Qaysiki ular bazasida simpoziumlar, 
konferensiyalar 
va 
boshqa 
ixtisoslashgan 
tadbirlar 
o‗tkaziladi va ularning 
ishtirokchilarini joylashtirish amalga oshiriladi. 
Boshqa kollektiv joylashtirish vositalari.
O‗zlariga eng avvalo dam olish uchun 
mo‗ljallangan turar joylar majmuasi (bungalo) uylar va boshqalarni qamrab oladi. Ular 
yagona boshqaruvda bo‗lib, cheklangan mehmonxona xizmatlarini ko‗rsatadi. 
Misol uchun, turizm bo‗yicha Irlandiya Kengashi dam olish uchun kompleks 
uylariga quyidagi talablarni qo‗yadi:
Kompleks kamida to‗qqizta binodan iborat bo‗lishi va ulardan birida idorada ifoda 
joylashishi kerak. Bino o‗zida alohida kirish joylari bo‗lgan kapital qurilishni mujassam 
etgan, yaxshi ekspluatatsion holatda bo‗lishi lozim. Har bir binoda mebelli uy, 
ovqatlanish, dam olish xonalari, shuningdek omborxona, cho‗milish (vanna) xonasi va 
hojatxonalar bo‗ladi. Uydan tashqarida esa foydalaniladigan keng-mo‗l joylar ko‗zda 
tutiladi. Joylashtirish vositasi har bir yangi yashovchi uchun yig‗ishtirilib, tayyorlanadi. 
Unda ko‗rpa-tushaklarni yig‗ishtirish va binoni supirish –sidirishda mijozga xizmat 
ko‗rsatilmaydi. 
Kollektiv joylashtirishning boshqa vositalari tarkibiga kempinglar uchun 
maydonlardagi ob‘ektlar kichik kemalar uchun buxtalar kiradi. 

---

47 
Kepinglar
– avtoturistlar uchun qo‗riqlanadigan va yaxshi jihozlangan 
maydonlari bor lagerlardir. Ular energiya ta‘minoti, kanalizatsiya tizimi bilan jihozlangan 
majmuasidir. Kempingda avtomobillar turadigan alohida maxsus joylar ajratilgan bo‗lib, 
shuningdek avtomobillarni profilaktik ko‗rikdan o‗tkazadigan, yuvish va ta‘mirlash 
ustaxonasiga ega bo‗ladi. Bundan tashqari kempingda avtoturistlarga bir qator axborot, 
savdo, vaqtni mazmunli o‗tkazish xizmatlari taqdim etiladi. Ularning sifati va 
assortimentiga qarab kempinglarga ma‘lum kategoriya – birdan to‗rtgacha yulduz 
beriladi. Yuqori kategoriyali lagerlar avtoturistlar uchun tennis kortlari, basseynlar, 
saunalar, suv attraksionlariga ega bo‗ladilar. Vaqtni mazmunli o‗tkazish markazlari 
tashkil qiladilar. Sport va ko‗ngil ochish ob‘ektlaridan tashqari, ularda savdo va 
ovqatlanish korxonalari, kir yuvish, aloqa bo‗limlari, prokat punktlari bo‗ladi. Bular 
ko‗pincha ko‗p profili kechayu-kunduz ishlovchi mehmonxonalar, turbazalar va motellar 
tarkibiga kiradi.