O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti magistratura bo‘limi qo‘lyozma huquqida udk: 336. 71

Valyuta hisob operatsiyalari bo‘yicha tekshirish.
Valyuta hisob 
operatsiyalarini tekshirishda quyidagilarga e’tibor beriladi: 
–
valyuta hisob raqamlarining to‘g‘ri ochilganligi; 
–
chet el valyutasida amalga oshirilgan operatsiyalarning o‘z vaqtida va 
to‘g‘ri bajarilganligiga; 
–
chet el valyutasidagi yuridik va jismoniy shaxslarning hisobvaraqlari 
bo‘yicha buxgalteriya hisobining to‘g‘ri olib borilishi; 
–
eksport va import shartnomalarining hisobga olinish ahvoli va ular 
bo‘yicha 
yig‘ma jildlarning yuritilishi ahvoli; 
–
eksport va import operatsiyalari bo‘yicha debitor va kreditor qarzlarning 
paydo bo‘lish sabablari va ular bo‘yicha ko‘rilgan choralar; 
–
chet el valyutasida amalga oshirilgan operatsiyalarning o‘z vaqtida va 
to‘g‘ri bajarilishi; 
–
valyuta hisobvarag‘idagi valyuta mablag‘larining o‘z vaqtida va to‘g‘ri 
qayta baholanishi; 
–
valyuta ayirboshlash shaxobchasining texnik jihozlanishi va u yerda ish 
yuritish ahvoli. 
Bulardan tashqari valyuta amaliyotlarini tekshirishda «Western Union» pul 
o‘tkazmalarini o‘tkazish tartibi bo‘yicha ularnining to‘g‘ri qabul qilib o‘tkazilishi 
va berilishi tartibi ham tekshirib ko‘riladi. 
Yuqorida aytilganidek, auditning natijalari turli maqsadlarda foydalaniladi. 
Barcha auditning tashkiliy komponentlari SEAning byudjetga beriladigan hamda 

---

59 
auditning ishonchlilik va maslahat tamoyillari asosida yillik audit rejalarini amalga 
oshirishni ko’zda tutadi.
15
Shunday ekan, chet el valyutasidagi bank operatsiyalarini belgilangan 
tartibda va muddatlarda audit qilish zarur deb hisoblaymiz.
II bob bo’yich xulosa 
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, konvertatsion valyuta operatsiyalari bo’yicha 
bugun tijorat banklari tomonidan sezilarli ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, 
eng muhim yangilik sifatida shuni aytish mumkinki, O‘zmilliybank tomonidan 
2017 yilning noyabr oyidan boshlab, «Milliy» mobil ilovasi mijozlarga taqdim 
etildi. «Milliy» mobil ilovasi-bu nafaqat mobil telefon orqali pul mablag‘larini 
boshqarish uchun bir vosita, balki raqamli bankning rivojlanishida evolyutsion 
bosqich hamdir. «Milliy» mobil ilovasida mijoz mobil tеlеfon raqami orqali 
UzCard tizimidagi O‘zmilliybank yoki boshqa tijorat banklarining milliy 
valutadagi plastik kartalarini, shuningdеk O‘zmilliybankning VISA xalqaro plastik 
kartalarini biriktirgan holda bank xizmatlaridan foydalanish imkoniyati yaratildi.
Ta’kidlash joizki, hozirda joriy qilingan ana shu kabi mobil ilovalari orqali 
chet el valyutasini jismoniy shaxslarga sotish (onlayn-konversiya) bo‘yicha bank 
xizmati aholi o‘rtasida tobora ommaboplashib bormoqda. Chunki hozirda barcha 
mijozlarda planshet, mobil telefon va boshqa qurilmalar mavjud bo’lib, ular 
maxsus dasturni yuklab olgan holda istalgan joyda bu turdagi operatsiyalardan 
unumli foydalanishlari mumkin. Bu esa mamlakatimizda valyuta islohotlarining 
jadal tarzda olib borilishi rasmiy valyuta bozoridagi operatsiyalar hajmi va undagi 
ishtirokchilar sonining oshishini ta’minlamoqda.