O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Kasbiy yong’in muhofazasi o’z navbatida:

• 
  Harbiylashgan ( yirik shahar va muhim ob`ektlarni boshqaradi).
  
• 
  Harbiylashtirilmagan ( nohiya markazlari va yirik sanoat korhonalarini boshqaradi).
  
• 
  Tarmoq yong’in muhofazasi ( shu tarmoq korhonalarini boshqaradi).
  

Har qanday korhonada yong’in muhofazasining qaysi strukturasi bo’lishidan qat`iy nazar ko’ngilli yng’in drujinalari tuziladi.


2.Yong’inni fizik-himik asoslari.

Yonish deb yonuvchi modda bilan oksidlovchining o’zaro ta`sir jarayoni natijasida issiqlik va yorug’lik ajralib chiquvchi murakkab fizik-himik jarayonga aytiladi. Oddiy sharoitda oksidlovchi vazifasini havodagi kislorod bajaradi. Аyrim hollarda hlor, brom va boshqa kimyoviy moddalar oksidlovchi vazifasini bajaradi.

Yonuvchanligi bo’yicha barcha qurilish materiallari 3 guruhga bo’linadi.
Yonmaydigan- yuqori harorat yoki alanga ta`sirida alangalanmaydi, yonmaydi va cho’g’lanmaydi ( beton, temir beton, g’isht va boshqalar).
Qiyin yonuvchi- alanganing doimiy ta`siri ostida alangalanuvchi, cho’g’lanuvchi materiallar. Аlanga manbai olingach, yonish va cho’g’lanish to’htaydi (organik to’ldirmali gipsdan va betondan yasalgan qismlar, o’tga chidamli modda shimdirilgan yog’och qismlar va h.k.).
Yonuvchi- yuqori harorat va alanga ta`sirida alangalanuvchi yoki yonuvchi, alanga manbai olib tashlangach ham yonishi yoki cho’g’lanishni davom ettiruvchi materiallar (organik materiallar, yog’och mahsulotlari bitum, ruberoid va h.k) kiradi.
Bino va inshoatlarning o’tga chidamliligining miqdoriy harakteristikasi “ o’tga chidamlilik chegarasi” bilan belgilanadi.
O’tga chidamlilik chegarasi shu konstruktsiyaning soatlar bilan o’lchanadigan o’tga qarshilik ko’rsata olish vaqtidir. Bu quyidagi 3 belgilardan biri paydo bo’lgungacha krtgan vaqtdir.

1. 
   Konstruktsiyada (devor, pardevor, ustun, ship, pol va sh.o’) alanga o’ta oladigan teshik yoki yoriqlar hosil bo’lguncha ketgan vaqt.
   
2. 
   Konstruktsiyaning orqa tomonida haroratning 140 ^oS dan ortiq qizib ketishigacha bo’lgan vaqt.
   
3. 
   O’z og’irligini ko’tara olmay, yiqilib tushishigacha ketgan vaqt.