O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

2. Bosim ostida ishlaydigan idish va apparatlarni havfsiz ishlashini ta`minlash chora tadbirlari.
O’zsanoatkontehnik tashkiloti tomonidan registratsiya qilinishi kerak bo’lgan idishlar, ularni ishlatishdan avval tehnik ko’rikdan o’tkazish kerak.
Tehnik ko’rik idish va apparatni ichki qismini yahshilab nazorat qilish va gidravlik sinovdan iborat.
Ichki qismlarni nazorat qilishda (bu 4 yilda 1 marta o’tkaziladi) idishning ichki devorlarining ahvoliga, ulardagi mehanik, fizik va kimyoviy ta`sirlar natijasida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan o’zgarishlarga e`tobor beriladi.
Gidravlik sinov 8 yilda 1 marta o’tkaziladi. Bunda idishga ish bosimidan 1,25-1,5 marta katta bo’lgan bosim berib 9 minut davomida ushlab turiladi.
Bosim ostida ishlaydigan idishlarda normal tehnologik rejmni va uning havfsizligini ta`minlash uchun ulardagi gazning bosimini aniqlash maqsadida monometrlar bilan, haroratini aniqlash maqsadida termometrlar bilan, monometrlarning ishdan chiqqan hollarda bosim oshib ketgan hollarda idishlarning portlashining oldini olish maqsadida ogohlantiruvchi klapanlar bilan, suyuqlikning idish ichidagi sathini ko’rsatuvchi asbob bilan, idish ichidagi muhitni to’la chiqarib tashlash imkoniyatini beruvchi moslama bilan, kondensat yig’ilib qolsa uni to’la chiqarib tashlash imkonini beruvchi moslamalar bilan ta`minlashlari kerak. Monometrlar quyidagicha tanlanadi: Uning shkalasi fikran 3 bo’lakka bo’linadi va ish bosimi uning o’rta qismidagi bo’lagi ichida bo’lishi kerak.

8.1-rasm. Himoyalovchi klapan
Quyidagi hollarda monometrlardan foydalanish mumkin emas: undagi plomba yoki kleymosi yo’q bo’lsa, sinov muddati o’tib ketgan bo’lsa, bosim yo’q paytda asbob strelkasi nolga qaytmasa.
Yuk ko’tarish va tashish moslamalarini xavfsizishlatish. Temir yo’l korxonalarida asosiy va yordamchi ishlarni mexanizatsiyalash xavfsiz sharoitlarini yaratishda, yuqori mehnat unumdorligiga erishishda va mahsulot sifatini oshirishda katta ahamiyat kasb etadi.
Og’ir qo’l mehnatini mexanizatsiyalashda xavfsizlikning barcha shartlarini bajarish talab etiladi, chunki ishlab chiqarishdagi jarohatlarni analiz qilish ularning 20-25% yuk ko’tarish tashish og’ir va qiyin ishlarni bajarish paytida ro’y berishini ko’rsatadi.
Paxta toylarini, og’ir bo’xchava mashinalarni sozlash vaqtida og’ir qismlarini ko’tarish va tashish yuk ko’tarish mexanizmlarining konsruktsiyasiga bog’liq.
Ularni quyidagi hollarga bo’lish mumkin:⁹

1.