O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Tajriba ishini bajarish tartibi.

1. 
   Qalay yoki boshqa material solingan probirkani pechkaga joylashtiriladi.
   
2. 
   Eritma haroratini o’lchash maqsadida probirkaga termoparani joylashtiriladi.
   
3. 
   LATP-9 yoqiladi va uning bandi yordamida (100-120 V) kuchlanish to’g’rilanadi. Bu kuchlanishda eritmaning harorati 250-260⁰ C bo’lishi kerak.
   
4. 
   Harorat 150-180⁰ C ga ko’tarilgach, LATP-9ni uzib qo’yiladi. Harorat 250-260⁰ C ga etgach, sekundomer yordamida haroratning kamayishi aniqlangan nuqtalrni har 10-15 sekund oralig’ida yozib boriladi (sovish jarayonida).
   
5. 
   Amalda olingan natijalarni 1-jadvalga yoziladi, so’ngra harorat-vaqt egri chizig’i chiziladi.
   

1- jadval

№ hisobot	T, sek	T^o, C	Material

Uslubiy
ko’rsatmalar.

Ish bajarishda quyidagilarga e’tibor berish kerak:

1. 
   Agar o’rganilayotgan materialning issiqlik o’zgarishi juda kichik bo’lsa, harorat
   

– vaqt egri chizig’idagi chiziqning siljishdan kristallanish haroratini aniqlash qiyin bo’lib qolishi mumkin.

2. 
   Usulning sezgirligini sovish ( isish) tezligini to’g’ri tanlab olish hisobiga oshirish mumkin. Qoidaga asosan, qanchalik sovish egri chizigi kichik bo’lsa qotish egri chizig;ining bo’lakchalari ham shuncha aniq ifodalanadi.
   
3. 
   Pechkaga berilayotgan kuchlanish 150 v dan ortib ketmasligi kerak. 4.Eritmaning maksimum harorati qotish nuqtasidan ( 30^o – 50^o C ) dan ortmasligi kerak.
   

Sinov savollari

1. 
   Kristall va amorf materiallar qanday o’ziga xos xususiyatlarga ega?
   
2. 
   Nima uchun amorf materialning qotish egri chizig’ida siljish bo’lagi yo’q?
   
3. 
   Harorat - vaqt egri chizig’i usulida qanday issiqlik effekti qo’llaniladi?
   
4. 
   Ktistall materialning qotish egrichizig’idagi sinishning ko’rinishi nimalarga bog’liq?