|
о‘rish ishining tavsifi
|
Obyektning
eng kichik о‘lchami
|
Kо‘rish ishining toifasi
|
Kо‘rish ishining
nim toifasi
|
Ajratish obyektining
fon bilan kontrasti
|
Fonning tavsifi
|
Yorituvchanlik, lk
|
Gaz razryadli lampalar
|
Lokallangan lampalar
|
Aralash yorug‘likni sstemasi
|
Umumiy yorug‘likn sistemasi
|
Aralash yorug‘likni sstemasi
|
Umumiy yorug‘likn sistemasi
|
Eng yuqori aniqlik
|
Kamroq
0,15
|
1
|
A
B
V
G
|
Kichikroq
О‘rtacha
kichikroq
О‘rtacha katta
О‘rtacha katta
|
Qorong‘i
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
|
15000
4000
3000
1500
|
1500
1250
1000
400
|
4000
3000
2000
1250
|
300
300
300
300
|
Juda yuqori aniqlikda
|
0,15-03
|
2
|
A
B
V
G
|
Kichikroq
О‘rtacha
Kichikroq
О‘rtacha
Katta
О‘rtacha
Katta
|
Qorong‘i
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
|
4000
3000
2000
1000
|
1250
750
500
300
|
3000
2500
1500
750
|
300
300
300
200
|
Yuqori aniqlikda
|
0,3-0,5
|
3
|
A
B
V
G
|
Kichikroq
О‘rtacha
Kichikroq
О‘rtacha
Katta
О‘rtacha
Katta
|
Qorong‘i
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
|
2000
1000
750
400
|
500
300
300
200
|
1500
750
600
400
|
300
200
200
150
|
О‘rtacha aniqlikda
|
0,5-1
|
4
|
A
B
V
G
|
Kichikroq
О‘rtacha
Kichikroq
О‘rtacha
Katta
О‘rtacha
Katta
|
Qorong‘i
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
|
750
500
400
300
|
300
200
150
150
|
600
500
400
300
|
200
150
100
100
|
Kichik aniqlikda
|
1-5
|
|
A
B
V
G
|
Kichikroq
О‘rtacha
Kichikroq
О‘rtacha
Katta
О‘rtacha
Katta
|
Qorong‘i
О‘rtacha
Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha Qorong‘i
Yorug‘
О‘rtacha
|
300
200
|
200
150
100
100
|
300
200
|
150
100
50
50
|
Fon bilan obyekt kontrasti (K) – fon bilan obyekt koeffitsiyenti ayirmasi fon aksi koeffitsiyenti nisbati bilan xarakterlanadi. Bu yuza diffuziyasiga mos bо‘lib barcha yо‘nalishlarda yorug‘lik oqimining meyorida aks etishni kо‘rsatadi. diffuziyasiga mos bо‘lib barcha yо‘nalishlarda yorug‘lik oqimining meyorida aks etishni kо‘rsatadi.
yoki (8.1)
K- obyektning kontrastlik koeffitsiyenti
(Vf) - fonning yorqinligi,
(Vo)- obyektning yorqinligi,
Kontrastlik koeffitsiyenti uch xil bо‘ladi:
Obyekt kontrasti fon bilan kichik va katta kо‘rinishda aniqlanadi. Kichik K<0,2 (fon va obyekt kam farqlanadi). О‘rtacha 0,2 ≤ K ≤ 0,5 (fon va obyekt sezilarli farqlanadi) ayrim hollarda fon va obyekt kontrasti, fon bilan birga vizual holda aniqlanadi. Masalan: chizmachilik ishlarida fon – yorug‘, obyekt kontrasti fon bilan – katta K ≤ 0,5 (fon va obyekt keskin farqlanadi).
1-topshiriq.
Sun’iy aralash yorug‘likni joyidagi yorituvchi yoritgichning joylashgan balandligidan bog‘liqligini izlash. Laboratoriya derazalarini tabiiy yorug‘likdan tо‘sish uchun parda tutish. Laboratoriyani umumiy yoritishini yoqish. Laboratoriyani bir necha nuqtasida stol tekisligidagi yoritilganligini о‘lchash. Stol tekisligidan 25 sm balandlikda qо‘shimcha yoritgich о‘rnatish va yana uni tagidagi yorug‘likni aralash yorug‘likka nisbatan о‘lchash, sо‘ngra navbatma-navbat yoritgichni 50, 75, 100, 150 sm balandlikda о‘rnatib qolgan о‘lchovlar о‘tkaziladi. Har bir balandlik uchun umumiy yorug‘likni ulushi quyidagi formula bilan aniqlanadi va normativ kattalik bilan solishtiriladi. Yoritgichni joyidagi yorug‘ligini optimal balandligini aniqlash.
(8.2)
bu yerda: Eum – umumiy yoritilganlik, lk
YE aralash – aralash yoritilganlik, lk
Umumiy yorug‘lik aralash yorug‘ligining har qanday sharoitda 10% dan kam bо‘lmagan qismini tashkil etish kerak. Bu holda umumiy yorug‘lik lokal lampalaridan foydalanilganda 150-500 oralig‘ida bо‘lishi kerak.
SNiP 11-A-9-91 (10-jadval) bо‘yicha yoritgichni turli xil holatlarda ruxsat etilgan toifasini aniqlash.
2-topshiriq.
Bir xil quvvatli lyuminitsent va lokalli lampalarni yoruligini solishtirish.
Umumiy yorug‘likni о‘chirib 100 sm balandlikda о‘rnatilgan lyuminessent lampa yoqiladi va uni tagidagi stol tekisligining yorug‘ligi о‘lchanadi. Bu lampa о‘chiriladi. Xuddi shu balandlikda balandlikda о‘rnatilgan lokal lampaning yorug‘ligi о‘lchanadi. Hosil bо‘lgan natijalar solishtiriladi va bu lampalarni yorug‘lik berishi xulosa qilinadi.
8.2.Asbob va jihozlar.
8.1-rasmda sun’iy yorug‘likni о‘lchash moslamasi kо‘rsatilgan. Laboratoriyani umumiy yorug‘ligi yoqiladi va joydagi yoritgich yoqiladi qaysiki uning balandligi shtativ 1 yordamida о‘zgartirib turiladi bu yoritgichlar yordamida ish joyning aralash yorug‘ligi aniqlanadi. 4 lyuminitsent lampa va 3 chо‘g‘lanma lampa bir xil quvvatda bir xil balandlikka о‘rnatiladi. Ularning stol yuzasidagi yoritilganliklari lyuksmetr YU-116 yordamida о‘lchanadi.
8.1-rasm. Har xil holatlarda yoritilganlikni solishtirish uskunasi sxemasi
1-shtativ, 2-ish joyidagi yoritgich, 3-chо‘g‘lanma lampa, 4-lyuminissent lampasi, 5-lyuksmetr fotoelementi, lyuksmetr galvanimetri
Laboratoriyada sun’iy aralash yorug‘likni ish joyida lyuminitsent va lokal lampalari yorug‘liklarini kо‘rsatkichlari solishtiriladi.
Tajriba natijalari 2 va 3 jadvallar kо‘rinishida yoziladi. 1 va 2 topshiriqlar asosida olingan natijalar laboratoriya ishida umumiy xulosalar chiqariladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
