O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

5.1-jadval

Havo quvurining diametri, mm	О‘lchanadigan nuqtalar tartib raqami
	1	2	3	4	5	6	7	8
	Havo quvuri ichki devoridan diametr bо‘ylab о‘lchanadigan nuqtagacha bо‘lgan masofa, mm
100	5	15	30	70	85	95
110	5	16	33	77	94	106
125	6	18	37	88	107	119
140	6	20	41	99	120	134
160	7	23	47	113	137	153
180	8	26	53	127	154	172
200	9	29	59	141	171	191
225	7	24	44	173	152	181	201	218
250	8	26	49	181	169	201	224	242

О‘lchash paytida bu masofalarni pnevmometrik naychaning tashqi devoriga belgilab qо‘yiladi.

5.3-rasm



5.4-rasm
5.2.Ishni bajarish tartibi

Havoning о‘tish miqdorini ventilyatorning sо‘ruvchi yoki dam beruvchi tomonidan о‘lchash mumkin. Bu laboratoriya ishi ventilyatorning dam beruvchi qismida о‘tkaziladi.

1. 
   8- rasmda kо‘rsatilgan laboratoriya moslamasi va uning sxemasi bilantanishing.
   
2. 
   SAGI yoki MMN mikromanometrini tayyorlang. Buning uchun stol ustidagi asbobni gorizontal holatda va naydagi suyuqlikni boshlang‘ich /nol/ holatda bо‘lishiga erishing.
   

Agar SAGI mikromanometri ishlatilsa, unda trubkadagi suyuqlik satxi nolga keltirilmaydi. Bu holda mikromanometr kо‘rsatkichi uning maksimal kо‘rsatish satxi bilan dastlabki satxi orasidagi ayirma sifatida olinishi mumkin.

3. Havo quvurining bosim о‘lchanadigan qismidagi diametrini aniqlang.

4. 
   Havo quvurining shu diametri uchun kо‘ndalang kesimi necha halqaga bо‘linishini aniqlang.
   
5. 
   О‘lchanadigan nuqtalar havo quvurining ichki devoridan qancha masofada turishini
   
6. 
   Bu nuqtalarni pnevmometrik naycha tashqi devoridan belgilang.
   
7. 
   Pnevmometrik naychani rezinali ichaklar yordamida mikromanometrga shunday ulangki, bunda /+/ musbat qismi mikromanometrning suyuqlik saqlanuvchi idishchasiga va /-/ manfiy qism esa shisha naychasiga tо‘g‘ri kelsin.
   
8. 
   Ventilyatorni ishga tushiring.
   
9. 
   Dinamik bosimni о‘lchashga kirishing va natijalarni 3.1-jadvalga yozib boring. /quyida 3 halqaga bо‘lingan havo quvurining jadvali namuna sifatida kо‘rsatiladi/.
   

Mikromanometriing pnevmometrik naycha bо‘ylab 1-nuqtadan 6-nuqtagacha /3.4-rasmga qarang/ surilganligi kо‘rsatkichlarini 2-ustunga yozing va pnevmometrik naychani orqaga harakatlantirganda 6-nuqtadan 1-nuqtagacha surilgandagi kо‘rsatkichlarini 4-usunga yozing. Pnevmometrik naychaning perpendikulyar diametr bо‘ylab о‘lchangandagi kо‘rsatkichlarini 6 va 8-ustunlarga yozing.

10. Havo quvuridagi harakatlanayotgan havoning о‘rtacha tezligini formuladan hisoblang.

11. Havo quvuridagi harakatlanayotgan havoning miqdorini formula orqali toping.

Nazorat savollari

1. Havo quvurlarida harakatlanayotgan havoning hajmi qanday kattaliklar bilan xarak terlanadi?

2.Havo quvurlarida harakatlanayotgan havoning hajmi qaysi kattaliklarda о‘lchanadi?

3.Havo quvurlarining diametri о‘zgarmaganda, ventilyatorning aylanish

tezligi havoning hajmi va tezligiga ta’sir qiladimi?

4.Havoning hajmi va tezligini aniqlashda qaysi asbobdan

foydalanamiz?

5. Ventilyatorning aylanish tezligi о‘zgarmaganda havo quvuri

diametrining kichrayishi havoning hajmiga qanday ta’sir qiladi?