O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Patomorfologiyasi;
bronxial 
astmada 
bronxlar 
daraxtining 
obstruktsiyasini 4 komponent chaqiradi. Bular biologik faol moddalar 
tasirida silliq mushaklar spazmi, o’pka kapilyarlari kengayib bronxlar 
shilliq qavatidagi shishlar, qadoqsimon hujayralar gipersekretsiyasi 
tufayli bronxlarning shilliq balg’am bilan to’lishi va bronxlar devoridagi 
sklerotik o’zgarishlar. Bemorlarda doimo emfizema belgilarini ko’rish 
mumkin. 
Mikroskopik 
tekshiruvda 
qadoqsimon 
hujayralarning 
ko’payganligi va kipriksimon hujayralarning kamayganligi, shilliq 
ajratib chiqaruvchi bezlar ko’payganligi, bazal membrana qalinlashuvi, 
epiteliylar ko’chishi va bronxlar devorida eozinofillarni ko’rishimiz 
mumkin.
Bronxial astmaning klassifikatsiyasi (tasnifi)
1992 yilgi JSST ning xalqaro kasalliklar tasnifini ishlab chiqishda 
astmaning etiologik printsipdagi tasnifi qabul qilindi. Bu quyidagicha;
Аsosan allergik astma (tashqaridan tushgan allergenlarga 
sensibilizatsiya tufayli). 
1.
Аtopik astma, ekzogen allergik astma-IgЕ miqdori oshishi 
bilan kechadigan ximik reagen turdagi. 
2.
Ноаllergik astma. 
2.1.
Endogen noallergik astma (hujayra turidagi autoimmun 
reaktsiya shakllanishi). 
2.2.
Idiosinkraziya (1 va 2 turdagi astmasi borlar). 
3.
Аralash astma (1 va 2 tur astma baravariga kelsa). 
3.1.
Etiologiyasi nomalum astma. 
4.
Status astmaticus. 
Hozirgi klassifikatsiyada kasallikning og’ir va yengilligi nazarda 
tutilgan bo’lib, 4 ta pog’onaga bo’lingan va klinikada qo’llaniladi. Bu 
tasnif kasallik profilaktikasi va davolash taktikasiga (Konsensus 1995) 
asoslangan.

---

105 
Kechish darajasiga qarab bronxial astmaning tasnifi
Og’irlik 
darajasi 
Davolash
pog’onasi 
Simptomlari 
Bo’g’ilish simptomi 
PSVyoki
OFV
1
PSV o’zgarishi 
(variabel) 
Intermitirlovchi 
I pog’ona 
Kunduzi haftada 1 martadan 
kam, kechqurun oyida≤ 2 
martadan kam.
Xuruj bo’lmaganda astma 
yo’q 
≥80% 
< 20% 
Engil persistir 
lovchi kechishi 
II pog’ona 
Kunduzi >1(ko’p) haftasiga, 
lekin < 1 (kam) kunduzlari, 
Kechqurunlari >2 oyida.
Xuruj 
faollikni 
buzishi 
mumkin.
≥ 80%
20-30% 
O’rta persistir 
lovchi kechishi 
III pog’ona 
Kunduzlari har kuni. 
Kechqurun 
>1 
(ko’p) 
haftada. 
Xuruj 
faollikni 
buzadi. 
60-80% 
>30% 
Og’ir persistir 
lovchi kechishi 
IV pog’ona 
Kunduzlari 
doimiy 
va 
kechqurunlari tez-tez. 
Jismoniy 
faollikni 
cheklanishi 
≤ 60% 
>30%