O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Mendel simptomi. 
Bazanda
 
ko’krak va bel umurtqalari tanasi va o’simtasi sohasida og’riqli 
nuqtalar aniqlanadi (simptom Boasa, Openxovskogo, Pevznera). Bir xil 
bemorlarda ko’krak oldyonlari va orqa yuzasida Zaxarin-Gedning 
giperesteziya zonalari aniqlanadi, asosan D5-D9 segmentlarda. 
Bemorlarni rentgenoskopik tekshiruvda
bariy sulfat beriladi va 
tokcha (nisha) simptomi va ko’rsatkich barmoq simptomi musbat 
bo’ladi, yarali deformatsiya. 
Gastrofibroduodenoskopiya 
tekshiruvida yarani, yaradan keyingi 
chandiqni, gastrit, duodenitni ko’rishimiz mumkin. Endoskopik 
tekshiruvda shilliq qavat burmalari tekislangan atrofida qizarish bo’ladi, 
qon ketish bosqichida uni ko’rishimiz mumkin, poliplar ko’rinadi (64 
suratga qarang). Biopsiya olish mumkin (quyidagi surratga qarang). 

---

284 
Laborator tekshirish
. Qon tekshiriladi-yaraning qon ketish davrida 
eritrotsitlar va hemoglobin miqdori tushgan bo’ladi va rang ko’rsatkichi 
past bo’ladi. Qonda gemopoez kuchayishi hisobiga
retikulotsitlar 
ko’rishimiz mumkin. Yara kasalliklarida meda shirasida xlorid kislota 
tekshiriladi. 12 barmoqli ichak yara kasalliklarida bazal va stimullangan 
xlorid kislota tekshiriladi va gipersekretsiya kuzatiladi, subkardial va 
meda tanasi yaralarida xlorid kislota meyorda yoki pasaygan bo’ladi. 
Gistamin yuborilgandan keyin axlorgidriya kuzatilsa 12 barmoqli ichak 
yarasi yo’qligidan dalolat beradi. Yashirin qon ketishini aniqlash uchun 
Gregerson usulida najas tekshiriladi.
 
Rasmda meda yarasini endoskopik ko’rinishi
64 surat
Asorotlari 
-Perforatsiya; 
- Qon ketish; 
- Pilorik qism stenozi; 
-Qo’shni organga penetratsiyalanishi; 
-Sariqlik -12 barmoqli ichak yarasida Oddi sfinkteri yara chandigi’ 
va osma bilan yopilsa kuzatiladi; 
- Malignizatsiya; 
Perforatsiya 
“xanjarsimon” og’riq bilan xarakterlanadi, 
keyinchalik o’tkir peritonit rivojlanishiga olib keladi. 
Qon ketish yara kasalligida kuzatilib, axlatni yashirin qon ketishga 
tekshirganda aniqlash mumkin.